بعضی کارها در منزل وظیفه خانم نیست و می‌تواند با شرایطی حق‌الزحمه آن کارها را از همسرش مطالبه نماید که این موضوع تحت عنوان اجرت المثل کارهای زن در خانه بررسی می گردد .

خانم الف پس از گذشت ۱۲ سال زندگی مشترک با آقای م.ج به فکر مطالبه‌ی اجرت‌المثل کارهایی می‌افتد که در طول زندگی مشترک انجام داده است.لذا دادخواستی را به خواسته‌ی صدور حکم مبنی بر تعیین و مطالبه‌ی اجرت‌المثلِ ۱۲ سال زندگی مشترک با جلب نظر کارشناس با احتساب هزینه و خسارات دادرسی و کارشناسی مقوم به ۵۱۰۰۰۰۰۰ ریال تنظیم می‌کند.پس از ثبت دادخواست در دفتر دادگاه نسخه دوم،دادخواست برای خوانده(آقای م.ج)فرستاده می‌شود و طرفین در روز تعیین شده در دادگاه حاضر می‌شوند.

دادگاه اولین چیزی را که باید در این دعاوی ابتدائاً احراز کند، رابطه‌ی زوجیت است.پس از احراز این رابطه دادگاه با این استدلال که زندگی زناشویی اغلب با محبت و حسن‌نیت همراه است و زوجه امور زندگی زناشویی را بدون قصد مطالبه‌ی اجرت و با قصد تبرع انجام می‌دهد، زوجه را مستحق دریافت اجرت‌المثل نمی‌بیند،مگر اینکه زوجه بتواند اثبات کند که قصد تبرع نداشته است.(یعنی دقیقا برخلاف حرفی که ما در سطور بالاتر در توضیح ماده‌ی۲۶۵ دادیم!)

وکیل خانم نیز برای دفاع از موکلش اظهار نمود که زوجه در انجام کارهای منزل قصد تبرع نداشته،اما از نظر دادگاه وکیل باید برطبق تبصره ماده ۳۳۶ قانون مدنی دلیل و مدرک محکمه‌پسندی جهت اثبات ادعای موکله‌اش(یعنی اثبات عدم قصد تبرع) و یا دلیلی برای اثبات اینکه زوج دستور به انجام این‌کارها را به زوجه داده، ارائه می‌داد و چون ارائه نداده دادگاه هم دعوای خواهان را غیرثابت تشخیص داد و براساس تبصره الحاقی به ماده ۳۳۶ و ماده ۱۲۵۷ قانون‌ مدنی که اثبات را برعهده‌ی مدعی حق می‌گذارد،حکم بر بی‌حقی خواهان صادر کرد. تبصره‌ای که دادگاه براساس آن این رأی را صادر کرد مقرر می‌دارد:«چنانچه زوجه کارهایی را که شرعاٌ به عهده‌ وی نبوده و عرفاً برای آن کار اجرت‌المثل باشد،به دستور زوج و با عدم قصد تبرع انجام داده باشد و برای دادگاه نیز ثابت شود،دادگاه اجرت‌المثل کارهای انجام گرفته را محاسبه و به پرداخت آن حکم می‌نماید.» اما قضیه به همین‌جا ختم نشد. خانم از رأی صادره از دادگاه خانواده تجدیدنظرخواهی کرد.دادگاه تجدیدنظر اعتراض خانم الف به حکم دادگاه بدوی را که درخواست مطالبه اجرت‌المثل سنوات زندگی مشترک را رد کرده بود،وارد تشخیص داد(یعنی حق را به خانم الف داد)اما دلایل دادگاه تجدید‌نظر برای تشخیص مستحق بودن خانم الف چه بود؟ اول اینکه خود تقدیم دادخواست دایر بر مطالبه‌ی اجرت‌المثل به‌طور ضمنی بیانگر این است که خانم در انجام کارهایی که از وظایق شرعی و قانونیِ وی نبوده،قصد تبرع نداشته‌است. ثانیاً طبق دلالت صریح ماده ۳۳۶ قانون‌مدنی زوجه با تقدیم دادخواست اراده‌ی خود مبنی بر آمادگی جهت دریافت اجرت‌المثل را ابراز نموده‌است. درنتیجه زوجه نیازی به اثبات عدم تبرعی بودنِ کارهای خارج از وظیفه‌ی خود نداشته است.دادگاه تجدیدنظر استدلال دادگاه بدوی را که بیان می‌کرد زندگی زناشویی اغلب با محبت و حسن نیت همراه است و زوجه امور زندگی زناشویی را بدون قصد مطالبه‌ی اجرت‌و با قصد تبرع انجام می‌دهد را با این بیان که انجام امور خانه الزاماً در تمام موارد براساس توافقاتِ زندگی مشترک انجام نمی‌پذیرد و مواردی متصور است که زوجه علاقه‌ای به انجام آن ندارد ولی براساس امر همسر خود به آنها اقدام می‌نماید،رد کرد. در نهایت دادگاه تجدید‌نظر، خوانده را محکوم کرد به پرداخت اجرت‌المثل کارهای زوجه که مبلغ آن را کارشناس منتخب دادگاه تعیین می‌کند. بنابراین پذیرفته شد که در دعوای تقاضای اجرت‌المثلِ زندگی مشترک،اصلْ عدم تبرع زوجه در انجام کارهای خارج از وظایف زوجه است.

برگرفته از مهداد

بیشتر بخوانید 

معنی اجرت المثل زن

اجرت‌المثل زن و نحوه تعیین آن