در دهه‌های اخیر، رشد شتابان فناوری اطلاعات و به دنبال آن توسعه شبکه‌های سریع ارتباطی، افق‌های تازه‌ای در پیشبرد تحقیقات در همه زمینه‌های علمی، فراهم کرده است. به طوریکه با توسعه و پیشرفت فناوری‌های نوین و به دنبال انفجار اطلاعات، پاسخگویی با شیوه‌های سنتی دیگر جوابگوی نیازهای جوامع نبوده و لذا نیاز به شیوه‌های جدیدتر به شدت احساس می‌شود.
در حال حاضر با توسعه کمی و کیفی قابلیت‌های فضای مجازی، بخصوص نرم افزارهای موجود در تلفن همراه، دگرگونی عظیمی در امر انتقال و بازیابی اطلاعات به وقوع پیوست. اما سؤال مهم این است که در بهره‌مندی از این ابزار‌ها چگونه رفتار کنیم که ضمن فرهنگ‌سازی صحیح و تطبیق با باور‌های بومی و ملی، شاهد استفاده بهینه از تکنولوژی روز و وسائل ارتباطی جذاب اینترنتی، باشیم.
تعریف جرایم سایبری چیست؟
در تعریف محدود، اگر رایانه صرفاً ابزار و وسیله ارتکاب جرم باشد، نمی‌توان آنرا جرم در زمره جرایم کامپیوتری قلمداد کرد. اما در تعریف گسترده هر فعل یا ترک فعلی که از طریق یا به کمک سیستم‌های کامپیوتری رخ می‌دهند جرم کامپیوتری قلمداد می‌شود، که از این دیدگاه به سه دسته تقسیم می‌شوند: دسته اول از جرایم کامپیوتر و تجهیزات کامپیوتری، موضوع جرایم سنتی مثل سرقت، تخریب تجهیزات و… هستند. در دسته دوم کامپیوتر وسیله و ابزار ارتکاب جرم است و از آن برای جعل مدرک، گواهینامه و… استفاده می‌شود. در دسته سوم جرایم محض، جرایمی مانند هک یا ویروسی کردن که صرفاً در فضای سایبر (مجازی) اتفاق می‌افتد.
مراحل تنظیم شکایت در دادسرای مبارزه با جرایم رایانه‌ای و اینترنتی:
اگر فردی به هر نحوی مورد کلاهبرداری و یا سود جویی اینترنتی قرار گیرد، می‌تواند از طریق مجتمع قضایی مبارزه با جرایم رایانه‌ای و اینترنتی، شکایت خود را پیگیری نماید. در ابتدای امر بایستی یک شکواییه در سایت قوه ی قضاییه ثبت شود و باید به قسمت ارائه شکواییه مراجعه شود. در این صفحه شکواییه‌ای تنظیم و در صفحات بعدی به ترتیب اطلاعات شاکی و متشکی عنه وارد می‌شود. در پایان کار علاوه بر زدن دگمه ارسال یک پرینت از شکواییه تهیه و با در دست داشتن شکواییه به مجتمع فوق مراجعه شود. در پی ورود باید به اتاق «عریضه‌نویسی» مراجعه و پس از دریافت یک سری اطلاعات برای تهیه ی تمبر اقدام شود.
نکات ضروری هنگام تنظیم شکایت جرایم رایانه ای
چنانچه در پرونده‌های مربوط به جرایم رایانه‌ای مدارک کافی در پرونده موجود باشد، دیگر نیازی به مراجعات مکرر نیست، اما حداقل یکبار مراجعه به دادسرا ضرورت دارد.
ـ توجه شود که در این موارد حتی ایمیل‌ها و چت‌های صورت گرفته در یاهو مسنجر هم اعتبار دارند. به همین دلیل در پرینت گرفتن و ذخیره کردن محتویات چت‌ها کوتاهی نشود. ضمن اینکه مدارک موجود در سایت‌های معتبر اعتبار بیشتری دارند. مثلاً اگر از طریق پشتیبانی یک سرویس معتبر متوجه کلاهبرداری شویم، حتماً از مکاتبات انجام یافته پرینت گرفته شود.
ـ توجه شود که هنگام رسیدگی به پرونده دادیار یا دادستان درباره جزیی‌ترین مسایل موجود در شکواییه تحقیق می‌کند. بنابراین در متن شکایت نباید ادعایی شود که متعاقباً قابل اثبات نباشد، فلذا هیچگاه نباید در آن به دیگران تهمت و افتراء زده شود.
ـ پرونده‌های مربوط به کلاهبرداری‌های اینترنتی و جرایم رایانه‌ای همیشه دارای شبهه‌های زیادی هستند. به همین دلیل دادیار و دادستان بطور مدام سوال می‌کنند تا به اتقان برسند. سعی شود حتی الامکان از کلمات تخصصی استفاده نشود.
ـ در خلال اظهارات باید به مدارک موجود در پرونده استناد شود.
ـ در زمان رسیدگی به پرونده سوالاتی پرسیده می‌شود که این سؤالات ناشی از ابهامات موجود در شکایتنامه است. پس از توضیحات شفاهی باید مراتب کتباً نوشته شود. در این مرحله باید با حوصله و دقت و ذکر تمام جزئیات برخورد شود.
ـ گرچه افراد شاغل در این دادسرا غالبا تا حدودی با زبان انگلیسی آشنایی دارند. اما اگر مدارک همگی به زبان انگلیسی باشد، لازم است قبلاً از تمامی آنها در برگه‌ای جداگانه ترجمه تهیه شود.
ـ برای اثبات موجودیت و حقیقت مدارکی که در پرونده است احتمالا مجبور خواهیم شد که رمز عبور ایمیل و اکانت‌های دیگر را به مقام قضایی بدهیم. از انجام آن دریغ نکنیم، زیرا اطلاعات خصوصی محفوظ خواهند ماند.
معاونت فرهنگی قوه قضاییه
ثبت ديدگاه