شرایط ، نحوه و میزان پرداخت بیمه بیکاری

بر اساس قانون کار و تامین اجتماعی، بیکارانی که بدون میل و اراده خود بیکار می شوند، می توانند از مزایای بیمه بیکاری استفاده کنند که البته بازنشستگان و از کارافتادگان، صاحبان حرف و مشاغل آزاد و بیمه اختیاری و اتباع خارجی مشمول قانون بیمه بیکاری نمی شوند و نمی توانند از مزایای این قانون بهره مند شوند.

شرایط دریافت بیمه بیکاری برای کارگران قراردادی

بر اساس قانون، «کارگران قراردادی» در صورتی مشمول دریافت بیمه بیکاری می شوند که حداقل یکسال، در آخرین کارگاه سابقه اشتغال داشته باشند؛ بنابراین کارگران قراردادی فارغ از  در نظر گرفتن سوابق بیمه ای خود، اگر حتی ۱۱ ماه در آخرین کارگاه شاغل بودند، مشمول دریافت مقرری بیمه بیکاری نمی شوند.

شرایط دریافت بیمه بیکاری برای کارگران قرارداد دایم

اما در خصوص کارگران قرارداد دائم نیز، این کارگران به شرط داشتن حداقل ۶ ماه سابقه کار در صورتی که«بدون میل و اراده» خود بیکار شده باشند می توانند از مزایای مقرری بیمه بیکاری استفاده کنند.

شرایط دریافت بیمه بیکاری در صورت بیکاری به علت حوادث قهریه

البته بر اساس آنچه که در قانون پیش بینی شده است، بیمه شدگانی که به علت بروز حوادث قهریه و غیرمترقبه از قبیل سیل، زلزله، آتش سوزی و غیره بیکار می شوند، به شرط اینکه تحت پوشش قانون کار و تامین اجتماعی باشند، بدون در نظر گرفتن شرایط بیمه‌پرداز و میزان سابقه، می توانند از مقرری بیمه بیکاری بهره مند شوند.

میزان و مبلغ بیمه بیکاری

میزان و مبلغ دریافت بیمه بیکاری به این ترتیب، در قانون پیش بینی شده است؛ به نحوی که میزان مقرری بیمه شده بیکار، معادل ۵۵ درصد متوسط «خالص دریافتی» سه ماه آخر فرد بیکار است؛ بیمه بیکاری هیچ گاه از حداقل مزد مصوب شورای عالی کار که برای سال جاری ۱.۱۱۱.۲۶۷ تومان است، نباید کمتر باشد.  

میزان و مبلغ بیمه بیکاری برای افراد متاهل

اما میزان مقرری بیمه بیکاری برای افراد متاهل یا متکفل متفاوت است؛ به این معنا که افراد متاهل یا متکفل تا حداکثر ۴ نفر از افراد تحت تکفل، به ازای هر یک از آنها به میزان ۱۰ درصد از حداقل دستمزد همان سال، به میزان مقرری بیمه بیکاری افزوده می شود.  به عنوان مثال برای یک فرد متاهل بیکار دارای همسر و سه فرزند، علاوه بر ۵۵ درصد متوسط دستمزد سه ماهه آخر، ۴۰ درصد از حداقل دستمزد مصوب، به میزان مقرری بیمه بیکاری‌اش اضافه می شود. البته بر اساس قانون، مجموع دریافتی مقرری بگیر نباید از حداقل دستمزد کمتر و از ۸۰ درصد متوسط دستمزد ۳ ماه آخر، بیشتر باشد؛ بنابراین سقف میزان دریافتی بیمه بیکاری ۸۰ درصد متوسط دستمزد ۳ ماه آخر کارگر است.

مدت دریافت مقرری بیمه بیکاری

مدت دریافت مقرری بیمه بیکاری نیز در قانون پیش بینی شده است. به این ترتیب، شاغلان مجرد مشمول قانون کار در صورت سابقه از ۶ ماه تا ۲۴ ماه به مدت ۶ ماه و افراد متاهل به مدت ۱۲ مدت مقرری بیمه بیکاری دریافت می کنند.

شاغلان مجرد دارای سابقه ۲۵ تا ۱۲۰ ماه، به مدت ۱۲ ماه و شاغلان متاهل دارای این میزان سابقه ۱۸ ماه مشمول دریافت مقرری بیمه بیکاری می شوند. شاغلان مجرد دارای سابقه از ۱۲۱ ماه تا ۱۸۰ ماه، برای مدت ۱۸ ماه و شاغلان متاهل با این مدت سابقه در آخرین کارگاه ۲۶ ماه بیمه بیکاری دریافت می کنند.

شاغلان مجرد از ۱۸۱ ماه تا ۲۴۰ ماه سابقه به مدت ۲۶ ماه و افراد متاهل به شرط همین میزان سابقه ۳۶ ماه می توانند از مزایای بیمه بیکاری بهره مند شوند. همچنین شاغلان مجرد از ۲۴۱ ماه سابقه به بالا برای مدت ۳۶ ماه و متاهلان نیز ۵۰ ماه از مزایای این قانون بهره مند می شوند.

با عنایت به مراتب فوق مدت پرداخت مقرری بیمه بیکاری و میزان آن به شرح زیر است:   
الف- جمع مدت پرداخت مقرری از زمان برخورداری از مزایای بیمه بیکاری اعم از دوره اجرای آزمایشی و یا دائمی آن برای مجردین حداکثر (۳۶) ماه و برای متأهلین یا متکفلین حداکثر (۵۰) ماه بر اساس سابقه کلی پرداخت حق بیمه و به شرح جدول ذیل می باشد:   
جدول سابقه پرداخت حق بیمه حداکثر مدت استفاده از مقرری جمعا با احتساب دوره های قبلی   
سابقه پرداخت حق بیمه حداکثر مدت استفاده از مقرری جمعاً با احتساب دوره‌های قبلی   
برای مجردین برای متأهلین یا متکفلین   
از ۶ ماه لغایت ۲۴ماه ۶ ماه ۱۲ ماه   
از ۲۵ ماه لغایت ۱۲۰ ماه ۱۲ماه ۱۸ ماه   
از ۱۲۱ ماه لغایت ۱۸۰ ماه ۱۸ماه ۲۶ماه   
از ۱۸۱ ماه لغایت ۲۴۰ماه ۲۶ماه ۳۶ماه   
از ۲۴۱ماه به بالا ۳۶ ۵۰ماه   

مدت دریافت مقرری بیمه بیکاری برای افراد بالای ۵۵ سال

لازم به ذکر است افراد مسن مشمول قانون بیمه بیکاری که در هنگام وقوع بیکاری دارای ۵۵ سال سن و یا بیشتر باشند به استناد ماده ۱۰ آئین نامه اجرایی این قانون در صورت عدم اشتغال تا رسیدن به سن بازنشستگی مقرری بیمه بیکاری آنان ادامه می یابد.   
ب – میزان مقرری روزانه بیمه شده بیکار معادل (۵۵%) متوسط مزد یا حقوق و یا کارمزد روزانه بیمه شده می باشد . به مقرری افراد متاهل یا متکفل ، تا حداکثر ۴ نفر از افراد تحت تکفل به ازاء هر یک از آنها به میزان ( ۱۰% ) حداقل دستمزد افزوده خواهد شد . در هر حال مجموع دریافتی مقرری بگیر نباید از حداقل دستمزد کمتر و از (۸۰% ) متوسط مزد یا حقوق وی بیشتر باشد .

تاثیر ترک  ارادی کار در دریافت بیمه بیکاری

باید کارگران محترم توجه کنند که غیر  ارادی بودن بیکاری ملاک اصلی برخورداری از حمایتهای بیمه بیکاری اسـت وکسی که خودش کارش را ترک کند شرایط دریافت بیمه بیکاری را نخواهد داشت.

نحوه تشخیص ارادی و غیر ارادی بودی بیکاری کارگر برای دریافت مقرری بیکاری

تشخیص ارادی و غیر ارادی بودی بیکاری بیمه شدگان برعهده کمیته اي متشکل از نمایندگان اداره تعاون کار و رفاه اجتماعی و سازمانِ تامین اجتماعی اسـت وشعب تامین اجتماعی بر اساس معرفی ادارات تعاون کار و رفاه اجتماعی درخصوص برقراری مقرری بیمۀ بیکاری برای بیمه شدگان اقدام می‌کنند.

موارد قطع مقرری  بیمه بیکاری

بیمه شده مجددا بکار اشتغال یابد.

بیمه شده بیکار بدون پوزش موجه از شرکت در دورههای کارآموزی یا سواد آموزی خودداری کند.

بیمه شده بیکار از قبول شغل تخصصی خود یا شغل مشابه پیشنهادی خودداری کند.

بیمه شده بیکار مشمول استفاده از مستمری بازنشستگی و یا از کارافتادگی کلی شود و یا فوت نماید.

بیمه شده با دریافت مزد ایام بلاتکلیفی بکار اولیه برگردد.

مدت زمان استحقاقی بیمه شده برای دریافت مقرری بیمه بیکاری خاتمه یابد.

مدارک لازم برای دریافت بیمه بیکاری

 اصل و کپی یک سال آخر قرارداد کار یا رای صادر شده

 عکس ۴*۳ جدید «۴ قطعه»

 اصل و کپی مدرک تحصیلی یا مدرک فنی

 اصل و کپی تمام صفحات شناسنامه

 اصل و کپی کارت ملی

 اصل و کپی گواهی کار از شرکت

 اصل و کپی کارت پایان خدمت «برای آقایان»

 پوشه روغنی «یک جلد»

 کپی صفحه اول دفترچه بیمه

نکات مهم  در خصوص بیمه بیکاری

الف – مدت زمانِ دریافت بیمۀ بیکاری جز سوابق بیمه از نظر بازنشستگی و از کار افتادگی محسوب میشود ودریافت بیمه بیکاری نه تنها آسيب اي بـه بازنشستگی نمی‌زند بلکه زمان دریافت بیمه بیکاری بعنوان سابقه بیمه برای بازنشستگی در نظر گرفته میشود. مقرری بیمه بیکاری افراد واجد شرایط از روز اول بیکاری قابل پرداخت اسـت حتی اگر مراحل اداری در اداره کار چندین ماه طول بکشد.

ب – دریافت مقرری بیمه بیکاری مانع از دریافت مستمری از کار افتادگی جزئی نمی‌شود. در صورت بیکاری زن و شوهر بیمه شده هردو از مقرری بیمه بیکاری برخوردار میشوند.

ج – درصورتی کـه پس از پرداخت مقرری بیمه بیکاری بـه بیمه شده اي مشخص شود کـه بیکاری بیمه شده ناشی از اراده شخصی وی بوده اسـت بیمه شده باید وجوه دریافتی بعنوان مقرری بیمه بیکاری رابه سازمان تامین اجتماعی بازپرداخت نماید.

د – همچنین بیمه شدگانی کـه با دریافت مزد ایام بلاتکلیفی بکار قبلی خود باز می‌گردند نیز باید مبالغ دریافتی رابه تامین اجتماعی برگردانند.چنانچه بیمه شده بیکار اشتغال مجدد خودرا اعلام نکند و علی رغم اشتغال همان‌ گونه بـه دریافت مقرری بیمه بیکاری ادامه دهد باید مقرری دریافتی از زمان اشتغال رابه تامین اجتماعی برگرداند.

ه – بیمه شدگانی کـه وفق مقررات قانون کار و حسب آراء صادره از مراجع حل اختلاف مقرر دراین قانون بدلیل قصور در انجام وظایف محوله و یا نقض آیین نامه هاي انضباطی کارگاه توسط کارفرما اخراج گردیده اند مستحق دریافت مقرری بیمه بیکاری نخواهند بود.

و – کارگران فصلی درصورتی کـه صرفا در اثنای فصل کار اخراج گردیده و بیکاری آن ها بلا اراده تشخیص داده شود مشمول دریافت مقرری بیمه بیکاری خواهند بود.

ی – بیکاران دارای قرارداد کار با مدت معین در صورتی کـه بر اساس رای مراجع حل اختلاف در اثنای مدت قرارداد اخراج گردیده باشند، مشمول استفاده از بیمه بیکاری خواهند بود. چنانچه بیمه شده درپایان قرارداد کار بیکار شود داشتن ۱ سال سابقه پرداخت حق بیمه درآخرین کارگاه الزامی اسـت. بـه مدیر عامل شرکت ها حقوق ایام بیکاری تعلق نمیگیرد:

ر – برطبق قوانین بیمه بیکاری تامین اجتماعی پرداخت حقوق بـه مدیر عامل شرکت ها وبیمه پردازی آن ها اختیاری بوده و اجباری نیست مشمول قوانینِ بیکاری نبوده و می‌توان در صورت درج نام مدیرعامل در فهرست بیمه ۳ درصد بیمه بیکاری را از حقوق وی کسر ننمود. در هر حال مدیر عامل شرکت حتی در صورت بیکاری مشمول دریافت حقوق ایام بیکاری نخواهد بود.