اعطای نیابت قضایی به کشورهای خارجی

 

نظریه مشورتی در مورد اعطای نیابت قضایی به کشورهای خارجی

 

سوال

 
در اعطای نیابت قضایی در امور حقوقی به کشورهای خارجی تشریفات اداری چگونه است و چه مواردی باید رعایت شود؟ چنانچه بین ایران و کشور خارجی موافقت‌نامه‌ای تنظیم شده باشد و کشور خارجی بر خلاف موافقت‌نامه‌ به تکلیف مقرر خود عمل نکند،‌ ضمانت اجرای نقض مواد موافقت‌نامه چیست؟ ارسال نیابت قضایی برای کشورهایی که با آنها موافقت‌نامه همکاری تنظیم نشده، چگونه است؟ 

 

پاسخ

برای اطلاع از نحوه ارسال درخواست نیابت قضایی بین‌المللی به دستورالعمل راجع به استرداد مجرمین و معاضدت قضایی بین‌المللی مصوب ۱۲ خرداد سال ۱۳۹۲ رییس قوه قضاییه مراجعه کنید. در صورت وجود قرارداد معاضدت بین دو کشور، معمولاً ضمانت اجرایی جهت نقض مواد موافقت‌نامه پیش‌بینی نمی‌شود اما به نظر می‌رسد عدم همکاری دو کشور طرف قرارداد جهت اجرای مفاد قرارداد و نقض مواد آن، پیامدی جز ناکارآمدی موافقت‌نامه موجود بین دو کشور نخواهد داشت. ارسال نیابت قضایی برای کشورهایی که با آنها موافقت‌نامه معاضدت قضایی تنظیم نشده است، در قالب ماده واحده مربوط به تعاون قضایی مصوب سال ۱۳۰۹ صورت می‌گیرد و از نظر تشریفات ارسال به مانند سایر نیابت‌های قضایی بین‌المللی است. اساساً اعمال معاضدت قضایی بر اساس شرط معامله متقابل بین دو کشور زمانی محقق می‌شود که یکی از دو کشور، همکاری و معاضدت قضایی با کشور طرف مقابل را آغاز و اجابت کند که این همکاری باعث ایجاد زمینه برای معامله متقابل از طرف کشور مقابل در صورت نیاز خواهد بود.