کاربردهای تعیین وقت احتیاطی یا نظارت در دادگاه
وقت احتياطی و وقت نظارت از جمله اصطلاحاتی است که در قانون پيش‌بينی نشده اما ضروريات عملی در محاکم، دلیل وجود آن را ايجاب کرده است
وقت نظارت یا احتیاطی در قانون آیین دادرسی مدنی نیامده است اما تعیین آن در محاکم ضرورت پیدا می کند.
تعیین وقت نظارت به این جهت است که پرونده از جریان رسیدگی خارج نشود زیرا اگر پرونده بدون دستور تعیین وقت باشد، از دور رسیدگی خارج خواهد شد.
این موضوع در حالی است که پرونده‌ای که دارای وقت است، در دفتر اوقات ثبت شده و در موعد تعیین‌شده باید به نظر رییس شعبه برسد.
بنابراین وقت نظارت، مربوط به زمانی است که طرفین در وقت نظارت دعوت نمی‌شوند و فقط یک تذکر و یادآوری برای رییس شعبه است تا پرونده را دوباره ملاحظه کرده و بررسی کند آیا کاری که مد نظرش بوده، انجام شده است یا خیر؟ تا اگر نیاز باشد، مجددا وقت نظارت تعیین کند.
نکته‌ای که باید مورد توجه قرار گیرد، این است که وقت احتياطی یا وقت نظارت بايد در دفتر اوقات ثبت شود تا پرونده مذکور از دور رسيدگي خارج نشود.
هرچند در حال حاضر موارد مورد اشاره از طریق سیستم‌های رایانه‌ای انجام می‌پذیرد و در سایت عدل ایران قابل مشاهده است اما در هر حال پس از روشن شدن نتيجه استعلام بلافاصله پرونده بايد تحت نظر دادگاه قرار گيرد یعنی اگر وقت مربوطه نرسيده و چنانچه آماده صدور رأی باشد و نیاز به استعلام مجدد یا وقت رسیدگی جدیدی نباشد، اقدام به صدور رأی می‌کند و چنانچه نیاز به رسیدگی یا استعلام مجددی باشد، به تعیین وقت احتیاطی یا وقت نظارت اقدام می‌کند.
نکته دیگری که باید مورد توجه قرار گیرد، این است که به طور معمول پس از صدور قرارهايی از جمله قرار کارشناسی، قرار تحقيق محلی، قرار معاينه محلی و مطالبه اسناد و اطلاعات از مراجع اداری و انتظامی، وقت احتياطی یا وقت نظارت تعيين می‌شود چرا که شاید قاضی پس از پاسخ استعلام از این مراجع بتواند اقدام به صدور رأی کند.
مدت وقت احتیاطی یا وقت نظارت مشخص نیست
مدت زمان وقت احتیاطی یا وقت نظارت مشخص نشده است و مدیر دفتر پس از صدور استعلام، با توجه به تعداد استعلامات یا اداره مربوطه و با تخمین مدت زمان، به صدور وقت احتیاطی اقدام می‌کند و نیز اینکه خود قاضی هم راساً می‌تواند مدت زمان وقت احتیاطی یا وقت نظارت را به دفتر اعلام کند.
در کنار وقت احتیاطی یا وقت نظارت، وقت دیگری نیز وجود دارد که به عنوان وقت فوقالعاده معروف است که با اوقات قبلی متفاوت و دارای تمایز است.
بدین شرح که وقت فوقالعاده در مواردي به کار رفته است که دادگاه خارج از اوقاتی که در دفتر مخصوص یا سایت، چه به صورت عادی يا خارج از نوبت تعيين می‌شود و معمولاً بدون حضور اصحاب دعوا، نسبت به پرونده رسيدگی و اقدام به صدور رأی شایسته می‌کند.
به عنوان مثال در ماده 120 قانون آیین دادرسی مدنی آمده است «… مطالبه خسارت در اين مورد بدون رعايت تشريفات آيين دادرسی مدنی و پرداخت هزينه دادرسی صورت می‌گيرد. مفاد تقاضا به طرف ابلاغ می‌شود تا چنانچه دفاعی داشته باشد ظرف 10 روز از تاريخ ابلاغ با دلايل آن را عنوان کند. دادگاه در وقت فوقالعاده به دلايل طرفين رسيدگی و رأی مقتضی صادر می‌کند. اين رأی قطعی است… .»
اصطلاح وقت فوقالعاده در ماده 142 قانون اجرای احکام مدنی نيز به کار رفته است بنابراین باید گفت تفاوت اساسی بين وقت عادی و خارج از نوبت از يک سو و وقت فوقالعاده از سوی ديگر وجود دارد.
زیرا وقت فوقالعاده خارج از اوقاتی است که از پيش تعيين شده است و حضور و دعوت قبلی اصحاب دعوا ضروری به نظر نمی‌رسد و در عين حال همواره برای صدور رأی، پرونده تحت نظر قرار می‌گيرد.
دقيق‌ترين معيار وقت فوقالعاده در ماده 29 قانون اجرای احکام مدنی ديده مي‌شود «در مورد حدوث اختلاف در مفاد حکم، هر يک از طرفين می‌توانند رفع اختلاف را از دادگاه بخواهد. دادگاه در وقت فوقالعاده رسيدگی و رفع اختلاف می‌کند و در صورتی که محتاج به رسيدگی بيشتری باشد، رونوشت درخواست را به طرف مقابل ابلاغ کرده، طرفين را در جلسه خارج از نوبت برای رسيدگی دعوت می‌کند و عدم حضور آنها باعث تأخير رسيدگی نخواهد شد.»
بنابراین با تعاریف موجود تفاوت وقت احتیاطی یا وقت نظارت و وقت فوقالعاده مشخص می‌شود.
برگرفته از روزنامه حمایت
وقت احتياطی چیست, وقت نظارت چیست, ماده 29 قانون اجرای احکام مدنی, ماده 142 قانون اجرای احکام مدنی, علت تعیین وقت نظارت
ثبت ديدگاه