اداره‌کل حقوقی قوه‌قضاییه در پاسخ به استعلامات حقوقی قضات و مراجع رسمی کشور در خصوص قانون جدید صدور چک اعلام کرد: صدور اجراییه مندرج در ماده ۲۳ قانون اخیر‌التصویب چک، در صلاحیت شورای حل اختلاف نیست.معاونت حقوقی قوه‌‌قضاییه  دو مورد از نظریه‌های مشورتی اداره‌کل حقوقی خود را که در بهمن ماه جاری و در پاسخ به استعلامات حقوقی قضات و مراجع رسمی کشور صادر شده است، منتشر کرد.

اسناد تجاری  متضمن امتیازاتی هستند که آن ها را از سایر اسناد متمایز می نماید که  مهمترین اصول حاکم بر اسناد تجاری، شامل اصل عدم توجه ایرادات، اصل استقلال امضاءها، اصل استقلال تعهد، اصل اشتغال ذمه و اصل مدیونیت و حدود اجرای این اصول، می باشد .

نحوه اعتبار سنجی صادر کننده چک قبل از دریافت چک اعلام شد.  شما می‌توانید قبل از دریافت چک از خریدار، اعتبار او را از سامانه یکپارچه بانک مرکزی استعلام بگیرید و در صورت پایین بودن اعتبار شخص صاحب دسته چک از دریافت چک خودداری کنید.

 علی‌رغم گذشت یک ماه و نیم از زمان لازم الاجرا شدن قانون اصلاح قانون صدور چک، سیستم بانکی در انجام تکالیف خود تأخیر داشته که این تأخیر ضرر و زیان زیادی را برای دارندگان چک به وجود آورده است.

جایگاه اسناد تجاری در حقوق تجارت به طور کلی اسناد تجاری، اسنادی هستند که بین تجار رد و بدل می‌شوند و در روابط تجارتی سندیت دارند. از این منظر، اسنادی از قبیل سفته، چک، برات، اوراق سهام، اوراق قرضه، اعتبارات اسنادی، ضمانت‌نامه‌های بانکی، انواع بارنامه شامل بارنامه هوایی، دریایی، ریلی، زمینی، رسید پستی و اسناد حمل مرکب، فاکتور، بیمه‌نامه، قبض انبار و امثال این‌ها که در تجارت کاربرد دارند، اسناد تجاری محسوب می‌شوند. 

امکان مطالبه  قسمتی از مبلغ چک از بانک در صورت کم بودن موجودی مطابق با قانون برای وصول چکی که موجودی کافی ندارد می‌توان به بانک مراجعه کرد. بر اساس قانون جدید چک در صورتی که موجودی حساب صادرکننده چک در بانک کمتر از مبلغ چک باشد، بانک مکلف است به تقاضای دارنده چک مبلغ موجودی در حساب را به دارنده چک بپردازد.

فرایند مطالبه وجه چک امروزه چک در معاملات بین افراد حتی مردم عادی غیر از تجار و بازرگانان جایگاه خاص و ویژه‌ای دارد و یکی از راه‌های پرداخت در معاملات چک است که  در عین آسان و در دسترس بودن آن، مسئولیت و تکالیفی نیز برعهده دارنده دسته چک و صادرکننده چک قرار می‌هد که در صورت عدم آشنایی با مسئولیت‌ها ممکن است منجر به نتایج ناخوشایندی برای صادر کننده ، ظهر نویس و دریافت کننده چک گردد . 

در آبان امسال هفت میلیون و ۶۰۰ هزار فقره چک به ارزش ۸۳۶ هزار میلیارد ریال مبادله شده که ۶۸۶ هزار فقره آن به ارزش ١٠٠ هزار میلیارد ریال برگشت خورده است؛ یعنی معادل ۹ درصد از چک‌ها برگشت خورده که نسبته نسبت به ماه قبلش از نظر تعداد ١١ درصد افزایش یافته است اما از نظر مبلغ ۲.۵ درصد کاهش را نشان می‌دهد.

ماجرای حقوقی چک بلامحل کسی که چک به نام او صادر شده یا از طریق ظهرنویسی به او منتقل می‌شود یا چک در وجه حامل را در اختیار دارد، می‌تواند با مراجعه به بانک مبلغ مندرج در متن چک را مطالبه کند. 

بانک‌ها اطلاعی از بخشنامه جدید چک‌های برگشتی ندارند! با گذشت یک ماه از تاریخ صدور بخشنامه جدید بانک مرکزی درباره درج کدرهگیری چک‌های برگشتی در گواهی‌نامه‌های عدم پرداخت، این کد هنوز هم ثبت نمی‌شود.

نحوه صدور دستور عدم پرداخت وجه چک مفقود شده به بانک  نظریه مشورتی در مورد نحوه صدور دستور عدم پرداخت وجه چک مفقود شده به بانک  سوال چنانچه چکی در ید دارنده چک مفقود شود، درخواست دستور عدم پرداخت چک به بانک توسط صاحب حساب باید داده شود یا دارنده چک؟ و چنانچه دارنده دستور عدم پرداخت دهد آیا وصف کیفری برای وی متصور است؟ و در فرض دستور عدم پرداخت از سوی صادرکننده و عدم اطلاع وی از صحت ادعای دارنده مبنی بر مفقود شدن چک، مسئولیت صادرکننده چگونه است؟

نظریه مشورتی در مورد چک بدون امضاء سوال چنانچه چکی بدون امضای صاحب حساب (عمداً یا سهواً) به دیگری منتقل شود، آیا بانک محال‌علیه مجاز به صدور گواهی عدم پرداخت است یا خیر؟ در فرض صدور گواهی مذکور توسط بانک، آیا چک دارای ارزش و اعتبار حقوقی است و می‌توان آن را به عنوان چک بلامحل تلقی کرد؟

چک های برگشتی که در حال حاضر  برای صدور اجراییه نیازی  به صدور حکم قطعی از دادگاه ندارند  چک هایی که در گواهی عدم پرداخت آن کد رهگیری درج شده با توجه به قانون جدید چک  برای صدور اجراییه نیاز  به طرح دعوی  و صدور حکم محکومیت پرداخت  وجه چک ندارند  نظریه مشورتی درخصوص قانون‌ جدید  اصلاح‌ قانون‌ صدور‌ چک مصوب ۱۳۹۷