اما و اگرهای حقوقی دعوای خلع یدخلع يد به‌ لحاظ حقوقي عنوان دعوايي است که مالک يک مال غیرمنقول (خانه، مغازه، زمين) به طرفيت متصرف غيرقانوني مال خود اقامه می‌کند و از دادگاه (امروزه شوراي حل اختلاف) می‌خواهد که به روند تصرف غيرمجاز متصرف پايان بخشيده و ملک وي را از تصرف او خارج کرده و تحويل او بدهند.