مشاوره با وکیل سرقت
اگر نیاز به اخذ مشاوره تلفنی با وکیل سرقت و یا سایر موضوعات حقوقی دارید می توانید با تلفن ثابت با شماره ۹۰۹۹۰۷۲۸۳۵ تماس بگیرید و یا از طریق اینجا از خدمات حقوقی وکلای مجرب و پایه یک تهران به طور ۲۴ ساعته و شبانه روزی بهره مند شوید .
.
انواع سرقت و مجازات آن
سرقت عبارت است از ربودن مال متعلّق به دیگری. در قانون مجازات اسلامی، سرقت به دو نوع حدّی و تعزیری تقسیم می‌شود. سرقت حدّی نوعی از سرقت است که ویژگی‌ها و ضوابط و مجازات آن را قرآن و روایات فقهی ما مشخّص کرده‌اند و برای تحقق آن لازم است که ۱۴ شرط به‌طور توأم وجود داشته باشد(ماده ۲۶۸ قانون مجازات اسلامی). مجازات چنین سرقتی برای بار اول عبارت است از قطع چهار انگشت دست راست سارق(ماده ۲۷۸قانون مجازات اسلامی). اگر حتی یکی از شروط ۱۴گانه وجود نداشته باشد، سرقت از نوع حدّی نبوده و امکان اجرای مجازات قطع دست وجود ندارد. دراین‌حالت، سرقت از نوع تعزیری است و مجازات آن بسته به نوع سرقت، متفاوت خواهد بود. در این نوشتار به بررسی صورت‌های مختلف جرم سرقت می‌پردازیم.
سرقت حدی
سرقت حدی دارای ۵ شرط است
اولین و شدیدترین نوع سرقت از حیث مجازات، پس از سرقت حدّی عبارت است از سرقتی که در ماده ۶۵۱ قانون مجازات اسلامی به آن اشاره شده است. مطابق این ماده «هرگاه سرقت جامع شرایط سرقت حدّی نباشد، ولی دارای تمام ۵ شرط ذیل باشد، مرتکب به تحمّل حبس از ۵ تا ۲۰ سال و تا ۷۴ ضربه شلاّق محکوم می‌گردد:
الف) سرقت در شب واقع شده باشد(منظور از شب، بازه زمانی غروب آفتاب تا طلوع خورشید است. یعنی زمانی که هوا تاریک است).
ب) سارقین دو نفر یا بیش‌تر باشند.
ج) یک یا چند نفر از آنان حامل سلاح ظاهر یا مخفی باشند(خواه از سلاح خود در عملّیات سرقت استفاده کرده باشند، خواه نه. و خواه سلاح‌شان فشنگ داشته باشد یا نه. البته سلاح باید واقعی و غیرتقلّبی باشد).
د) سارق یا سارقین از دیوار بالا رفته یا حرز(یعنی مکانی که مال دزدیده‌شده معمولاً در آن‌جا نگه‌داری می‌شود) را شکسته یا کلید ساختگی به کار برده یا اینکه عنوان یا لباس مستخدم دولت را اختیار کرده یا برخلاف حقیقت خود را مأمور دولت قلمداد کرده یا در جایی که محل سکنا یا مهیّا برای سکنا یا توابع آن است، سرقت کرده باشند.
ه) در ضمنِ سرقت، کسی را آزار یا تهدید کرده باشند.
طبق تبصره این ماده، منظور از سلاح عبارت است از: ۱) انواع اسلحه گرم از قبیل تفنگ و نارنجک، ۲) انواع اسلحه سرد از قبیل قمه، شمشیر، کارد، چاقو و پنجه بوکس، ۳) انواع اسلحه سرد جنگی از قبیل کاردهای سنگری متداول در نیروهای مسلّح یا مشابه آنها و سرنیزه‌های قابل نصب بر روی تفنگ، ۴) انواع اسلحه شکاری شامل تفنگ‌های ساچمه‌زنی، تفنگ‌های مخصوص بی‌هوش‌کردن جان‌داران و تفنگ‌های ویژه شکار حیوانات آب‌زی.
بنابراین، اشیاء و وسایلی مانند چوب‌دستی، قلوه‌سنگ، اسید، سرنگ، اسپری فلفل و نظایر آنها عرفاً سلاح محسوب نمی‌شوند.
سرقت مسلّحانه گروهی و شبانه
سرقت مسلّحانه گروهی و شبانه که دارای ۳ شرط است .
مطابق ماده ۶۵۴ قانون تعزیرات «هرگاه سرقت در شب واقع شده باشد و سارقین دو نفر یا بیش‌تر باشند و لااقل یک نفر از آنان حامل سلاح ظاهر یا مخفی باشد، مجازات مرتکب یا مرتکبان، حبس از ۵ تا ۱۵ سال و شلاّق تا ۷۴ ضربه می‌باشد».
نکاتی که در خصوص سلاح در توضیح سرقت نوع قبل گفته شد، در اینجا نیز وجود دارد؛ به علاوه آن‌که اگر سارق خود را به سلاحی که در محل مورد سرقت وجود دارد مسلّح کند، باز هم سرقت، مسلّحانه خواهد بود.
سرقت مسلّحانه
سرقت صرفاً مسلّحانه یا صرفاً همراه با آزار که دارای ۱ شرط است
مطابق ماده ۶۵۲ قانون مجازات «هرگاه سرقت، همراه آزار باشد و یا سارق، مسلّح باشد به حبس از ۳ ماه تا ۱۰ سال و شلاّق تا ۷۴ ضربه محکوم می‌شود و اگر جراحتی نیز واقع شده باشد، علاوه‌بر مجازاتِ واردکردن جراحت، به حداکثر حبس و شلاّق مذکور در این ماده محکوم می‌گردد».
شدّت آزار در تحقّق این نوع سرقت مهم نیست. از طرفی تهدیدکردن صاحب مال به هر وسیله‌ای نیز نوعی آزار روحی وی تلقّی می‌شود و سرقت را به سرقت همراه با آزار تبدیل می‌کند. علاوه‌براین، لازم نیست آزار یا تهدید فقط نسبت به صاحب مال باشد، بلکه اگر سارق فرزند یا همسر یا مستخدم صاحب مال را نیز مورد آزار یا تهدید قرار دهد، سرقت وی از نوع سرقت توأم با آزار خواهد بود. همچنین، آزاررساندن یا تهدیدکردن توسط یکی از سارقین، ظاهراً سرقت کلّ افراد شرکت‌کننده در سرقت را سرقت همراه آزار می‌کند؛ منتها ملاک همراه آزاربودن سرقت، از زمانی است که عملیّات سرقت شروع می‌شود تا زمانی که سرقت خاتمه می‌یابد و آزار پس از سرقت، مشمول این ماده نیست.
نکته آخر اینکه اگر سارق از طرف یکی از افراد حاضر در محل مورد حمله و ضرب‌وشتم قرار گیرد و برای دفاع از جان خود، به کسی صدمه و آزاری برساند، این سرقت، سرقت همراه آزار نخواهد بود.
راهزنی
راهزنی یا به اصطلاح قطع طریق، نوع خاصی از سرقت است که در آن سارقان معمولاً بیش از یک نفر بوده و در کمین نشسته تا فردی از مکان مورد نظر آنها عبور کند؛ سپس جلوی وی را گرفته و با تهدید و خشونت، مالی را از وی طلب می‌کنند. مطابق ماده ۶۵۳ قانون مجازات «هرکس در راه‌ها و شوارع به نحوی از انحا مرتکب راهزنی شود، به ۳ تا ۱۵ سال حبس و شلاّق تا ۷۴ ضربه محکوم می‌شود»
کیف‌زنی یا جیب‌بُری
در این نوع از سرقت، مالی که دزدیده می‌شود، همراه قربانی است. سارق، در لحظه‌ای که قربانی توجه کافی ندارد، مالی را به‌طور مخفیانه از جیب یا کیف وی می‌رباید. این نوع از سرقت در اتوبوس‌ها و متروها و مکان‌های شلوغ، بسیار شایع بوده و مجازات آن بنا به ماده ۶۵۷ قانون تعزیرات، حبس از ۱ تا ۵ سال و شلاّق تا ۷۴ ضربه خواهد بود.
سرقت از محل تصادف یا مناطق حادثه‌زده
با توجّه به اهمیّت خدمت‌رسانی به مناطق حادثه‌دیده و بررسی صحنه تصادف، مجازات دزدی در چنین مواردی که شایع هم هست، از دزدی ساده در سایر محل‌ها بیش‌تر است. طبق ماده ۶۵۸ قانون مجازات، هرگاه سرقت در مناطق سیل یا زلزله‌زده یا جنگی یا آتش‌سوزی(و هر منطقه‌ای که بلای طبیعی یا انسانی دشواری را تجربه می‌کند) یا در محل تصادف رانندگی صورت پذیرد و دارای شرایط سرقت حدّی نباشد، مرتکب به مجازات حبس از ۱ تا ۵ سال و تا ۷۴ ضربه شلاّق محکوم می‌شود.
سرقت دارای یک شرط خاص
براساس ماده ۶۵۶ قانون مجازات، در صورتی که سرقت دارای شرایط ۱۴گانه‌‌‌ی سرقت حدّی نباشد و دارای یکی از شرایط زیر باشد، مرتکب به حبس از ۶ ماه تا ۳ سال و تا ۷۴ ضربه شلاّق محکوم می‌شود:
* سرقت در جایی که محل سکونت یا مهیّا برای سکونت یا در توابع آن یا در محل‌های عمومی از قبیل مسجد یا حمّام و غیر این‌هاست، واقع شود.
سرقت در جایی واقع شود که به‌واسطه درخت یا بوته یا پرچین یا نرده محافظت شده باشد و سارق این موانع را از بین برده باشد.
* در صورتی که سرقت در شب واقع شود.
* در صورتی که سارقین بیش از یک نفر باشند.
* در صورتی که سارق مستخدم بوده و مال صاحب‌کار خود را دزدیده باشد یا مال فرد دیگری را که در منزل وی بوده دزدیده باشد یا از محل کار وی دزدی کرده باشد.
سرقت ساده
اگر سرقت، دارای هیچ‌یک از شرایط لازم که در هفت سرقت قبلی از آنها یاد کردیم نباشد، سرقتی ساده خواهد بود و مجازات آن مطابق ماده ۶۶۱ قانون تعزیرات بیش از ۳ ماه تا ۲ سال و تا ۷۴ ضربه شلاّق خواهد بود.
در پایان لازم به ذکر است که سرقت از موزه‌ها یا اماکن تاریخی و مذهبی نیز در قانون به‌طور جداگانه آمده است و حبس‌از ۱ تا ۵ سال برای آنها در نظر گرفته شده‌است. (ماده ۵۵۹ قانون تعزیرات) همچنین سرقت وسایل مورد استفاده‌ی عمومی دارای ۱ تا ۵ سال حبس (ماده ۶۵۹ قانون تعزیرات) و نیز استفاده غیرمجاز از آب و برق و گاز و تلفن و فاضلاب بدون پرداخت حقّ انشعاب نیز دارای جریمه نقدی به میزان تا دو برابر خسارت وارده می‌باشد. (ماده ۶۶۰ قانون تعزیرات)
همان‌طور که مشاهده کردیم، جرم سرقت تنوّع زیادی داشته و مجازات هر یک نیز به‌صورت جداگانه در قانون ذکر شده است. بنابراین، این تلقّی را که مجازات سرقت در فقه صرفاً قطع چهار انگشت است، باید اصلاح و تعدیل نمود زیرا جمع‌شدن هر ۱۴ شرط سرقت حدّی معمولا نادر بوده و احراز همه آنها دشوار است؛ خصوصاً آن‌که مطابق قواعد فقهی، در صورتی که قاضی در تحقّق یکی از این شروط شک و تردید داشته باشد، باید از مجازات قطع انگشتان صرف‌نظر کرده و (با تطبیق عمل بر یکی از مصادیق سرقت تعزیری) مجازات دیگری تعیین کند.
ویژگی‌های مال مسروقه
ثبت ديدگاه