به موجب قانون، تعزیر مجازاتی است که در موارد ارتکاب محرمات شرعی یا نقض مقررات حکومتی تعیین و اعمال میشود.
در قانون ما چهار نوع مجازات شامل قصاص، حد، دیه و تعزیر وجود دارد که هر کدام از این مجازاتها برای جرایم خاصی پیشبینی شدهاند. تعزیر مجازاتی است که مشمول عنوان حد، قصاص یا دیه نیست و به موجب قانون در موارد ارتکاب محرمات شرعی یا نقض مقررات حکومتی تعیین و اعمال میشود.
تفاوت «حد» و «تعزیر» آن است که حد، مجازات معین و ثابتی است که در شرع مشخص شده اما تعزیر مجازاتی است که در شرع نیامده و مبنای جرمانگاری آن، مصالح و منافع جامعه است، مانند جرایم راهنمایی و رانندگی و جرایم مربوط به تعزیرات حکومتی. ناگفته نماند ردپای برخی جرایم تعزیری در شرع دیده میشود اما با این حال در خصوص نوع یا میزان مجازاتشان حرفی به میان نیامده و تعیین آن به حکومت یعنی قانونگذار جامعه واگذار شده است. از جمله این جرایم که نمونههایشان نیز کم نیست، میتوان به کلاهبرداری، رشوه و اختلاس اشاره کرد. ملاک اصلی تعزیر، کمتر بودن آن نسبت به حد (۱۰۰ ضربه شلاق) است. برخلاف حد، مقدار و کیفیت تعزیر به موجب قانون تعیین میشود و دادگاه در صدور حکم تعزیری، با رعایت مقررات قانونی، مواردی را مورد توجه قرار میدهد. در تعزیر، شخصیت، وضع روحی و جسمی مجرم و زمان و مکان دخالت دارد. این موضوع در حالی است که حد ثابت است و شخصیت مجرم تاثیری در میزان مجازات ندارد. در تعزیر، هدف اصلاح و تادیب مجرم شرط است اما فلسفه اجرای حد، جلوگیری از تکرار جرم و دفاع از مصالح بنیادین جامعه است. تعزیر با توبه ساقط میشود؛ اما در حد، توبه اثری ندارد، مگر اینکه قبل از حضور نزد قاضی باشد. تعزیر قابل تخفیف و تعلیق است اما در حد تخفیف و تعلیق ممنوع است.
چه وقت تعزیر میشویم؟
ممکن است این پرسش مطرح شود که اگر قرار باشد «تعزیر» چیزی جدای از مجازات جرایم و جنایتهایی باشد که مشمول حد، قصاص و دیه میشود، پس مجازت چه اعمالی «تعزیر» است؟ در پاسخ باید گفت که تعزیر مخصوص مرتکبان محرمات شرعی یا ناقضان مقررات حکومتی است. این اعمال شامل تمام مقرراتی میشود که برای حفظ نظم و منافع عمومی وضع میشود، مانند زیر پا گذاشتن قوانین مالیاتی یا مقررات مربوط به قاچاق کالا و ارز و مقررات راهنمایی و رانندگی لذا باید مطمئن باشیم که اگر کسی عمل حرامی مرتکب شد یا اینکه مقررات حکومتی مانند ممنوعیت گرانفروشی و احتکار را زیر پا گذاشت، مجازات «تعزیر» در انتظارش خواهد بود.
نحوه تعیین مجازات تعزیری
همانطور که گفته شد، قاضی دادگاه برای تعیین نوع و میزان مجازات تعزیری، به نوع جرم ارتکابی و شخصیت مجرمان توجه میکند. قاضی بر اساس معیارها و مواردی از قبیل انگیزه متهم و وضعیت ذهنی و روانی وی حین ارتکاب جرم، شیوه ارتکاب جرم، گستره نقض وظیفه و نتایج زیانبار آن، اقدامات متهم پس از ارتکاب جرم و سوابق، وضعیت فردی، خانوادگی و اجتماعی متهم و تاثیر تعزیر بر وی اقدام به صدور حکم تعزیری میکند.
اگر نیاز به اخذ مشاوره تلفنی با وکیل در مورد مجازات تعزیری و سایر موضوعات حقوقی دارید می توانید از طریق اینجااز خدمات حقوقی وکلای مجرب و پایه یک تهران به طور شبانه روزی بهره مند شوید .
ثبت ديدگاه