سازش و مصالحه در دادگاه

در اختلافاتی که در دعواهای مدنی مطرح می‌شود دو طرف می‌توانند درخواست کنند دادگاه دعوا را با مصالحه خاتمه دهد که سازش در حین دادرسی و رسیدگی نام دارد. نوع دیگر آن دعوایی هست که خواسته آن سازش باشد که این دعوا در فرم دادخواست مطرح می‌شود و وقت رسیدگی تعیین و دو طرف دعوت می‌شوند. اگر خوانده حاضر به سازش نشد و یا در جلسه حاضر نگردید پرونده با قرار رد درخواست مختومه می‌شود و به کلی بسته می‌گردد و خواهان ارشاد قانونی می‌شود تا طرح دعوا نماید. ولی اگر به سلامتی سازش کردند و مصالحه نمودند در اینصورت است که گزارش اصلاحی صادر می‌شود.

اگر در ضمن دعوای دیگری غیر از سازش دو طرف با هم مصالحه و توافق کردند، نباید قرار رد دعوا صادر شود؛ زیرا در‌صورتی‌که طرفین به آنچه که با هم توافق کردند عمل ننمودند، ضمانت‌اجرایی وجود نخواهد داشت. بلکه باید گزارش اصلاحی صادر شود و قبل از صدور گزارش اصلاحی، عین توافق آنها صورت‌جلسه می‌شود. بعد از صورت‌جلسه ختم رسیدگی اعلام و گزارش اصلاحی صادر می‌شود.

در دعواهای حقوقی اگر در حین دادرسی نسبت به دعوای مشخصی دو طرف توافقی داشته باشند؛ چه نسبت به اصل دعوای مطروحه و یا سایر موارد توافقی با هم داشته باشند دادگاه پس از اینکه دو طرف با هم توافق کردند و صورت‌جلسه امضا شد، ختم رسیدگی را اعلام و گزارش اصلاحی صادر می‌کند.

نکاتی هم در مورد سازش نامه مهم است که بدانید:

۱. گزارش اصلاحی قابل اعتراض، تجدیدنظر، فرجام، اعاده دادرسی و اعتراض ثالث نیست؛ چون رای محسوب نمی‌شود.

۲.گزارش اصلاحی اعتبار امر مختومه دارد یعنی نمی‌شود عین همان دعوا را بعدا طرح کرد.

۳.نسبت به گزارش اصلاحی امکان صدور اجرائیه وجود دارد.

۴. صدور گزارش اصلاحی در پرونده کیفری مجاز نیست.

۵. گزارش اصلاحی تمام آثار یک رای را دارد و قطعی می‌باشد.

۶. طرح دعوای ابطال‌ سازش‌نامه یا گزارش اصلاحی به اسباب قانونی قابل پذیرش است. چون رای مورد نظر بر مبنای توافق طرفین صادر شده و ممکن است به هر دلیل قانونی توافق‌نامه مزبور قابل ابطال باشد.

۷. به موجب ماده ۵۱۷ قانون آیین دادرسی مدنی دعوایی که از طریق سازش ختم به خیر می شود حکم به خسارت نسبت به آن دعوا صادر نخواهد شد. مگر اینکه ضمن سازش نسبت به خسارات وارده تصمیم خاصی اتخاذ شده باشد. که این ماده تمامی خسارات ماده ۵۱۵ قانون آیین دادرسی مدنی را شامل می‌شود.

۸. با توجه به ماده ۲۷ قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی مصوب ۱۳۹۴ گزارش اصلاحی صادره از مراجع قضایی مشمول قانون مزبور است.

برگرفته از مهداد