اگر نیاز به اخذ مشاوره تلفنی با وکیل متخصص درقتل و سایر موضوعات حقوقی دارید می توانید از طریق اینجااز خدمات حقوقی وکلای مجرب و پایه یک تهران به طور شبانه روزی بهره مند شوید .
بررسی جرم معاونت در قتل
قانونگذار معاونت در قتل را در متن قانون تعریف نکرده است. بنابراین برای دانستن معنای آن لازم است ابتدا با هریک از مفاهیم معاونت و قتل آشنا شویم.
معنی قتل عمد
قتل در صورتی عمدی است که قاتل قصد کشتن شخصی معین یا افرادی غیرمعین از یک جمع را داشته باشد؛ یا اینکه عمداً کاری که نوعاً کشنده است، انجام دهد، ولو اینکه قصد کشته شدن کسی را نداشته باشد؛ یا اینکه بدون قصد کشتن کاری را انجام دهد که نسبت به اشخاص عادی نوعاً کشنده نیست، ولی نسبت به شخص مقتول بهعللی مانند بیماری، ضعف، پیری و… کشنده است (مانند اینکه کودکی را مدتی در سرما نگه دارد)؛ یا اینکه بدون هدف قرار دادن شخص خاصی، قصد کشتن عدهای نامعین را داشته باشد و این اتفاق نیز واقع شود. (مانند اینکه در یک مکان عمومی بمبگذاری کند.)
معنی قتل شبه عمد
در موارد زیر شبهعمد محسوب میشود. الف- هرگاه قاتل بدون قصد کشتن مقتول، عمداً رفتاری را که نوعاً کشنده نیست انجام دهد، و آن رفتار اتفاقاً منتهی به کشته شدن مقتول گردد. (مثل اینکه بدون آنکه قصد کشتن کسی را داشته باشد، او را هل دهد و اتفاقاً به زمین افتد و بر اثر برخورد به جدول خیابان فوت کند.) ب- هرگاه قاتل اشتباهاً و بهتصور اینکه میخواهد حیوانی را بکشد، رفتاری انجام دهد و سپس معلوم شود که انسانی را هدف گرفته است. پ- هرگاه بهعلت تقصیر (مثلا بیاحتیاطی در رانندگی) موجب کشته شدن کسی شود، مشروط بر اینکه عمل او مشمول تعریف قتل عمدی نباشد.
معنی قتل خطای محض
اگر هم قتل در حال خواب یا بیهوشی واقع شود (مثل اینکه مادری در حین خواب روی نوزاد خود بیفتد و او را خفه کند) یا بهوسیلهی صغیر و مجنون (که اصولاً فاقد قصد هستند) انجام شود و نیز هرگاه قاتل نه قصد کشتن مقتول را داشته باشد و نه قصد انجام دادن رفتاری بر او داشته باشد و عمل او اتفاقاً منتهی به قتل شود (مانند آنکه تیری بهقصد شکار پرندهای رها کند و از قضا به انسانی برخورد نماید) قتل از نوع خطای محض محسوب میشود.
معنی معاونت در جرم
معاونت در جرم در قانون مجازات اسلامی تعریف نشده و قانونگذار در مادهی ۱۲۶ قانون مجازات اسلامی صرفاً مصادیق آن را بیان کرده است. مطابق این ماده اشخاص زیر معاون جرم محسوب میشوند: الف- هر کس دیگری را ترغیب، تهدید، تطمیع، یا تحریک به ارتکاب جرم کند یا با دسیسه یا فریب یا سوء استفاده از قدرت، موجب وقوع جرم گردد. ب- هر کس وسایل ارتکاب جرم را بسازد یا تهیه کند یا طریق ارتکاب جرم را به مرتکب ارائه دهد. پ- هر کس وقوع جرم را تسهیل کند. مطابق تبصرهی مادهی مذکور، برای تحقق معاونت در جرم، وحدت قصد و تقدم یا اقتران زمانی بین رفتار معاون و مرتکب جرم شرط است. چنانچه فاعل اصلی جرم، جرمی شدیدتر از آنچه مقصود معاون بوده است مرتکب شود، معاون به مجازات معاونت در جرم خفیفتر محکوم میشود. باید توجه داشت که معاون به هیچ عنوان در عملیات اجرایی جرم دخالت نمیکند و اگر کسی در عملیات اجرایی جرم دخالت کند، از عنوان معاون خارج شده و مباشر یا شریک جرم محسوب میشود. مطابق قانون، معاون باید نسبت به عملی که در آن معاونت و همکاری میکند، علم و عمد داشته باشد. یعنی بداند که مباشر جرم (یعنی مرتکب اصلی) را در انجام دادن چه عملی یاری میکند و قصد این همکاری را داشته باشد. از طرف دیگر باید بین مرتکب جرم و معاون جرم وحدت قصد وجود داشته باشد. یعنی معاون جرم دقیقاً همان نتیجهای را بخواهد که مرتکب جرم خواسته است.
معنی معاونت در قتل عمد
با توجه به آنچه گفته شد، در تعریف معاونت در قتل عمد میتوان گفت که معاونت در قتل عمد عبارت است از همکاری و دخالت در وقوع جرم به یکی از حالات مذکور در مادهی ۱۲۶ قانون مجازات اسلامی. بنابراین اگر کسی قاتل را قبل از وقوع جرم یا همزمان با وقوع جرم تهدید یا تحریک کند یا وسایل ارتکاب قتل مثل چاقو برای قاتل تهیه کند و خود نیز شخصاً دخالتی در فرایند گرفتن جان مقتول نداشته باشد، معاون در قتل عمد محسوب میشود.
مجازات معاونت در قتل عمد
مطابق بند الف مطابق مادهی ۱۲۷ قانون مجازات اسلامی، در جرائمی که مجازات قانونی آنها سلب حیات است (که قتل عمد نیز از مصادیق آن بهشمار میرود) مجازات معاون جرم، حبس تعزیری درجهی دو یا سه خواهد بود. حبس تعزیری درجهی دو مطابق مادهی ١٩ قانون مجازات اسلامی عبارت است از حبس بین ١۵ تا ٢۵سال و حبس تعزیری درجهی سه عبارت است از حبس بین ۱۰ تا ١۵سال. بنابراین کسی که مرتکب معاونت در قتل عمد شود، به حکم دادگاه کیفری یک، به تحمل ۱۰ سال و یک روز تا ٢۵ سال حبس محکوم خواهد شد.
معاونت در قتل شبه عمد و خطای محض
آیا معاونت در قتل شبهعمد و خطای محض امکانپذیر است؟ در خصوص این سوال که آیا معاونت در قتل غیرعمد اعم از شبهعمد و خطای محض ممکن است یا خیر، باید گفت مطابق بندهای سهگانهی مادهی ۱۲۶ ق.م.ا. معاونت در جرم، فقط نسبت به جرائم عمدی قابل تصور است. تبصرهی ذیل مادهی یادشده نیز تأکید دارد که برای تحقق معاونت در جرم، وحدت قصد میان مرتکب و معاون نیاز است. از آنجا که در جرایم غیرعمدی از جمله قتل شبهعمد و خطای محض، قصد ارتکاب جرم وجود ندارد، معاونت در این دسته از جرائم منتفی است.
برگرفته از مهداد
برای کسب اطلاعات بیشتر می توانید مطالب زیر را هم مطالعه بفرمایید .
ثبت ديدگاه