نحوه رسیدگی به پرونده متهمان فراری

گاهی اوقات در برخی از پرونده‌ها نه‌ تنها متهمی پیدا نمی‌شود، بلکه در هیچ یک از مراحل رسیدگی هم حضور ندارد و از همین رو قانونگذار مقررات خاصی را برای این دسته از جرایم پیش‌بینی کرده است. در این گونه موارد وقت رسیدگی با ذکر نوع اتهام در یکی از روزنامه‌های کثیرالانتشار یا محلی درج می‌شود و دادگاه به صورت غیابی، رسیدگی را آغاز و رأی صادر می‌کند.
بر اساس قانون یکی از حقوق متهمان، دفاع است و متهم می‌تواند شخصاً در دادسرا و دادگاه حضور یابد و از خود دفاع کند یا وکیلش از او دفاع کند. بر اساس ماده ۳۸۵ قانون آیین دادرسی کیفری مصوب سال ۱۳۹۲، هر یک از طرفین می‌توانند حداکثر ۳ وکیل به دادگاه معرفی کنند.
اگر متهم فرار کند، قانونگذار برای تأمین و حفظ حقوق بزه‌دیده و جامعه، اقدام به رسیدگی غیابی می‌کند و متهم از طریق نشر آگهی، به مرجع قضایی احضار می‌شود، البته حق دفاع برای متهم محفوظ است و او صورت می‌تواند از دادنامه واخواهی کند و در این حالت تجدید جلسه رسیدگی تأمین می‌شود.

تفاوت رای غیابی و رای حضوری

بر اساس اصول حقوقی، رسیدگی در محاکم بایستی عادلانه و با امکان تناظر و دفاع برای طرفین می باشد. از طرفی، در بسیاری از موارد به خوانده یا متهم دسترسی نبوده و یا شاکی با خواهان از وی نشانی ندارد. در این حالت نیز برای حفظ حقوق متضرر یا بزه دیده، قانونگذار امکان رسیدگی غیابی را در امور حقوقی و کیفری فرهم نموده است. رای غیابی دارای شرایطی است که به موجب قانون مشخص شده است و در صورتی که این شرایط وجود داشته باشد رای غیابی است و در غیر این صورت رای حضوری تلقی می گردد. نکته جالب آنکه رای نسبت به خواهان همیشه حضوری است.

مواردی که در خصوص واخواهی از رای غیابی می بایست مد نظر قرار دهید عبارت است از :

واخواهی چیست؟

واخواهی از رای غیابی چگونه است؟

شرایط واخواهی چیست؟

نمونه لایحه واخواهی چگونه است؟

هزینه وکیل در واخواهی از رای غیابی چقدر است؟

نحوه واخواهی از رای غیابی چگونه است؟

واخواهی چیست

واخواهی در اصطلاح به معنای اعتراض و در رویه حقوقی، نوعی اعتراض مختص به آرای غیابی است.

رای غیابی چیست

رای غیابی رایی است که در آن خوانده یا متهم در هیچ یک از مراحل دادرسی حضور نداشته، هیچ ابلاغ واقعی به او صورت نگرفته باشد و نیز لایحه نداده و وکیل معرفی ننموده باشد. در نظر داشته باشید که حتی اگر یک ابلاغ به خود شخص صورت گرفته باشد، و او در هیچ یک از مراحل هم حضور پیدا نکند، باز هم رای حضوری محسوب می گردد.

واخواهی در رویه قضایی ایران

آیین رسیدگی غیابی از جهاتی با آیین دادرسی حضوری فرق دارد. در رسیدگی های غیابی حتی با وجود ابلاغ به صورت نشر آگهی نیز، رای به صورت غیابی صادر شده و محکوم علیه پس از صدور رای علاوه بر مهلت تجدید نظر خواهی مهلت واخواهی هم دارد. مهلت واخواهی ۲۰ روز پس از ابلاغ حکم است و در محکومیت های کیفری اگر متهم اثبات کند که به دلایلی از صدور حکم یا وجود شکایت یا دعوی بی اطلاع بوده، از تاریخ آگاهی از حکم  می تواند واخواهی کند.

تجدید نظر خواهی نسبت به حکم غیابی

باید بدانیم که چنانچه محکوم علیه غیابی ظرف مهلت واخواهی از حکم صادر شده تجدید نظر خواهی نماید، گویی که از حق واخواهی خود صرفنظر نموده است و درخواست وی همان تجدید نظر ثبت شده و به دادگاه تجدید نظر ارسال می گردد.

لازم به ذکر است که بر اساس قانون، دادگاه صادر کننده حکم غیابی بایستی در رای خود حضوری یا غیابی بودن رای را تصریح نماید، لکن اگر رای غیابی بوده و در متن دادنامه به این نکته اشاره نشده باشد، تاثیری در غیابی بودن رای نداشته و حق واخواهی برای محکوم علیه محفوظ است.

 در همین مورد دیوان عالی کشور در رأی شماره ۶۷۰۷/۳۱۰ خود اشعار می دارد: «حضوری و غیابی بودن هر حکمی تابع کیفیت و نفس‌الامری آن حکم است بنابراین هر حکم غیابی ولو هم خلاف واقع حضوری بودن آن قید شده باشد، قابل اعتراض است و به هر حال اصدار حکم حضوری به جای غیابی و بالعکس موجب نقض خواهد بود.»

واخواهی کیفری 

در مورد احکام کیفری نیز رسیدگی و حکم غیابی وجود دارد، مگر جرم صرفاً از جرائمی باشد که جنبه حق اللهی داشته باشد، که در این صورت رسیدگی غیابی تنها در صورتی جایز است که حکم بر برائت متهم صادر گردد.

بر اساس ماده ۲۱۷ قانون آیین دارسی کیفری، در تمامی جرایم مربوط به حقوق‌الناس و نظم عمومی که جنبه حق‌اللهی نداشته باشند، اگر متهم یا وکیل او در جلسه دادگاه حاضر نباشند و لایحه نیز ارسال نکرده باشند، دادگاه می‌تواند حکم غیابی صادر کند و متعاقب آن فرد محکوم ‌شده نیز می‌تواند به این حکم غیابی اعتراض کند که‌‌ همان واخواهی خواهد بود. لازم به ذکر است که نسبت به شاکی یا خواهان، حکم هیچ گاه غیابی نخواهد بود.

بر اساس ماده ۳۰۵ قانون آیین دادرسی کیفری: ((محکوم علیه غایب حق دارد به حکم غیابی اعتراض نماید. این اعتراض واخواهی نامیده می شود. دادخواست واخواهی در دادگاه صادر کننده حکم غیابی قابل رسیدگی است))

 و بر اساس شق اول ماده ۳۰۶ : ((مهلت واخواهی از احکام غیابی برای کسانی که مقیم کشورند بیست روز و برای کسانی که خارج از کشور اقامت دارند دوماه از تاریخ ابلاغ واقعی خواهد بود مگر اینکه معترض به حکم ثابت نماید عدم اقدام به واخواهی در این مهلت به دلیل عذر موجه بوده است. دراین صورت باید دلایل موجه بودن عذر خود را ضمن دادخواست واخواهی به دادگاه صادرکننده رای اعلام نماید. اگر دادگاه ادعا را موجه تشخیص داد قرار قبول دادخواست واخواهی را صادر و اجرای حکم نیز متوقف می شود.))

وکیل واخواهی 

واخواهی مرحله ای بسیار مهم و در واقع ارفاق قانونگذار به محکوم علیه غیابی است که قابلیت های بسیار مهم و ارشمندی دارد.بسیاری از محکومیت ها در واخواهی به برائت یا بی حقی خواهان تبدیل می گردد. لازم است برای واخواهی از وکیل استفاده کرده و از این طریق باعث حفظ حقوق خود شوید. شایان ذکر است که در واخواهی رسیدگی سریعتر بوده و فرصت های رسیدگی عادی ممکن است وجود نداشته باشد و از این رو حضور وکیل متخصص واخواهی با توجه به موضوع برای شما ضروری است.