یکی از مواردی که قصاص را منتفی میکند اعلام گذشت اولیایدم از اجرای حکم قصاص است که این امر ممکن است با گرفتن غرامت به میزان دیه یا به مصالحه کمتر یا بیشتر از دیه باشد یا عفو مجرم بدون گرفتن دیه و بهصورت رایگان صورت بگیرد.
آثار و شرایط گذشت از جرم اصل بر این است که همه جرایم، غیر قابل گذشت است، مگر این که قانونگذار بهطور صریح و روشن در قانون، قابل گذشت بودن جرمی را اعلام کرده باشد.
اثر رضایت و گذشت شاکی جرم چیست بزه یا جرم به رفتاری اطلاق میشود که در قانون برای آن مجازات در نظر گرفته شده است. بنابراین، جرمبودن یک رفتار را قانون تعیین میکند و نمیتوان هر رفتار ناشایستی را جرم دانست. هنگامی که جرمی رخ میدهد، این جرم میتواند قابل گذشت یا غیرقابل گذشت باشد.
از آنجایی که همه افراد دارای کرامت انسانی هستند، هرگونه دخل و تصرف در شرایط جسمانی یا روحی آنها نیاز به کسب اجازه از آنها دارد. در این زمینه تاکیدات قانونی، مذهبی و اخلاقی بسیاری بر لزوم کسب رضایت آگاهانه از بیمار وجود دارد. با این وجود، انجام این کار از لحاظ عملی بسیار دشوار است.
حمایت دیگر قانونگذار از زنان و اطفال به عنوان شهروندان جامعه، جرمانگاری و وضع مجازات برای کسانی است که برای آنان در معابر عمومی و خیابانها مزاحمت ایجاد کرده یا از طریق توهین و فحاشی موجب آزار و اذیت زنان و اطفال میشوند. این امر در ماده ۶۱۹ از کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۷۵ تحت عنوان تعزیرات به شرح ذیل جرمانگاری شده است:
مشاوره حقوقی تلفنی با وکلای پایه یک و مجرب [...]
قانون آیین دادرسی کیفری مصوب ۱۳۹۲ تعریف آیین دادرسی کیفری و اصول حاکم بر آن ماده ۱- آیین دادرسی کیفری مجموعه مقررات و قواعدی است که برای کشف جرم، تعقیب متهم، تحقیقات مقدماتی، میانجیگری، صلح میان طرفین، نحوه رسیدگی، صدور رأی، طرق اعتراض به آراء، اجرای آراء، تعیین وظایف و اختیارات مقامات قضایی و ضابطان دادگستری و رعایت حقوق متهم، بزهدیده و جامعه وضع میشود.
