اگر ملکی که دارای سند رسمی است، اعم از زمین یا خانه، به‎ صورت غیرقانونی در تصرف فردی غیر از مالک آن باشد، کسی که سند مالکیت به نام اوست، می‎ تواند برای تخلیه ملک، دعوای خلع ‎ید مطرح کند. 

خلع ید نظریه مشورتی در مورد خلع ید سوال حکمی بر خلع ید علیه شخصی صادر و پس از طی مراحل تجدیدنظر قعطی شده و بر مبنای آن اجراییه بر خلع ید متصرف صادر و عملیات اجرایی شروع شده است.

تفاوت‌  خلع ید، تخلیه ید و تصرف عدوانی هر چند به نظر می رسد  دعاوی خلع ید ، تخلیه ید و تصرف عدوانی نسبت به املاک مشابه یکدیگر بوده و هدف اصلی تسلیم ملک به ذی نفع می باشد لیکن اختلافات عدیده ای بین این دعاوی وجود دارد که عدم توجه به آن ا می تواند منجر به عدم حصوصل نتیجه هنگام طرح دعوا در دادگاه گردد  .

اجرای حکم خلع ید علیه متصرفی که ملک  توسط خوانده دعوا به وی واگذار شده است  نظریه مشورتی در خصوص خلع ید ملک از متصرفی که خوانده  دعوا نبوده است  سوال  دعوی مورد نظر به طرفیت کسی طرح شده که آن شخص سابقاً ملک مورد درخواست خلع ید را به خواهان فروخته و دادگاه نیز حکم به تنظیم سند رسمی انتقال به نفع خواهان صادر کرده است، مع‌ذلک فروشنده (خوانده فعلی) یا ایادی او ملک فروخته‌شده را تصرف کرده و از آن استفاده می‌کند، چنانچه حکم خلع ید علیه فروشنده صادر شود، ‌آیا علیه متصرفان بعدی و ایادی فروشنده که ملک را در تصرف دارند قابل اجرا خواهد بود؟

اما و اگرهای حقوقی دعوای خلع یدخلع يد به‌ لحاظ حقوقي عنوان دعوايي است که مالک يک مال غیرمنقول (خانه، مغازه، زمين) به طرفيت متصرف غيرقانوني مال خود اقامه می‌کند و از دادگاه (امروزه شوراي حل اختلاف) می‌خواهد که به روند تصرف غيرمجاز متصرف پايان بخشيده و ملک وي را از تصرف او خارج کرده و تحويل او بدهند.