نحوه ابطال وصیت‌نامه در دادگاه
گاهی اوقات ممکن است وصیت‌نامه ای که توسط متوفی در زمان حیات وی تنظیم شده است، دارای ایراداتی باشد که آن ایرادات در نهایت به ضرر ذینفع منتهی شود. بنابراین در این شرایط تنها راه جلوگیری از ورود ضرر، تنظیم دادخواستی تحت عنوان «ابطال وصیت‌نامه» است.
در مورد وصیت‌نامه باید گفت اصل بر این است که وصیت‌نامه صحیح و نافذ تنظیم شده است؛ مگر اینکه خلاف آن ثابت شود. بنابراین طبق اصل صحت، قاعده کلی بر این است که وصیت‌نامه به صورت صحیح تنظیم شده و کسی که مدعی است وصیت‌نامه به طور صحیح تنظیم نشده است، باید خلاف آن را با ارائه دلیل و مدرک اثبات کند.
مصادیق وصیت نامه های باطل
وصیت‌نامه ای که متوفی آن در نتیجه خودکشی فوت کرده، باطل است.
اگر کسی در وصیت‌نامه خود، در مورد اموال دولتی یا متعلق به غیر وصیت کرده باشد، آن وصیت‌نامه باطل است.
وصیتنامهای که متوفی در زمان نگارش آن، فاقد اهلیت بوده، باطل است. زیرا نوشتن وصیت‌نامه یک عمل حقوقی است که باید اهلیت و قصد و رضای طرفین در آن لحاظ شود. بنابراین در صورت احراز محجوریت متوفی در زمان تنظیم وصیت‌نامه، آن وصیت‌نامه باطل است.
اگر متوفی در وصیت‌نامه خود، یک یا چند تن از وراث خود را از ارث محروم کرده باشد، آن وصیت‌نامه باطل است. چرا که به موجب قانون، هیچ کس نمی تواند ورثه خود را از ارث محروم کند.
زمانی که ثابت شود متوفی با قصد و هدف انجام امری نامشروع، وصیت‌نامه ای را تنظیم کرده است، آن وصیت باطل است.
اگر متوفی دو وصیت‌نامه نوشته باشد و مشخص شود که این دو با یکدیگر مغایرت دارند ، هر دو وصیت‌نامه باطل است.
اگر با تکیه بر ادله ای ثابت شود که متوفی از وصیت خود رجوع کرده است، آن وصیت نامه باطل تلقی می‌شود.
اگر وصیت‌نامه تنظیمی دارای ایرادات شکلی باشد، مانند اینکه وصیتی به صورت سری نوشته شده باشد و بعد مشخص شود که متوفی سواد نداشته، آن وصیت‌نامه باطل است.
همچنین اگر مهر و امضای متوفی در وصیت‌نامه با اصل مهر و امضای او مطابقت نداشته و جعلی باشد، آن وصیت نامه نیز باطل است.
چگونگی طرح دعوای ابطال وصیت نامه
فردی که بنا به دلایل محکمه پسند، خواهان ابطال وصیت نامه است، باید دادخواست خود را به پیوست دلایل، به طرفیت تمامی کسانی که نامشان در گواهی انحصار وراثت آمده است، از طریق دفاتر خدمات قضایی ثبت کند.
دادخواست به دادگاه حقوقی صالح ارجاع می‌شود و بعد از آن توسط مدیر دفتر شعبه، وقت رسیدگی تعیین و به طرفین ابلاغ می شود. در وقت رسیدگی تعیین شده، قاضی پس از استماع اظهارات طرفین و بررسی اسناد و مدارک تقدیمی، در صورت احراز ابطال وصیت‌نامه، حکم به بطلان آن می دهد.
ماده ٨۴٣ قانون مدنی مقرر میدارد: «وصیت به زیاده بر ثلث ترکه، نافذ نیست؛ مگر به اجازه وراث و اگر بعضی از ورثه اجازه کند، فقط نسبت به سهم او نافذ است.»
مطابق با ماده فوق، قانونگذار بیان کرده است که هر کسی در ضمن وصیت‌نامه خود، فقط می تواند تا ثلث (یک سوم) اموال خود را وصیت کند و اگر بیش از این مقدار وصیت کند، آن وصیت باطل است؛ مگر اینکه وراث آن را تنفیذ (تایید) کنند. ولی در صورت رد وراث، آن وصیت باطل تلقی می شود.
هر شخصی می تواند تا زمانی که در قید حیات است، آزادانه و با اختیار کامل، اموال خود را به هر کسی که صلاح میداند، منتقل کند. اما اگر بخواهد این کار را در قالب وصیت نامه انجام دهد، باید مطابق قانون فقط تا یک سوم اموالش را وصیت کند.
ابطال وصیت نامه های تنظیم شده در دفاتر اسناد رسمی
وصیت‌نامه هایی که به صورت رسمی در دفاتر اسناد رسمی تنظیم شده اند، به دلیل اینکه در زمان تنظیم آنان کلیه موارد حتی المقدور رعایت شده اند ، بدون نیاز به حکم دادگاه نیز قابل اجرا بوده و به راحتی قابل ابطال نیستند. یعنی اینکه انکار و تردید نسبت به آنان قابل قبول نیست. مگر اینکه نسبت به آن ادعای جعل شود.
ثبت ديدگاه