آثار عدم پرداخت هزینه دادرسی

درصورت عدم‌ پرداخت هزینه دادرسی طبق قانون از سوی خواهان از سوی مدیر دفتر دادگاه  اخطار رفع نقص برای  خواهان صادر می گردد و در صورت عدم‌برطرف كردن نقص و پرداخت هزینه ظرف مهلت 10روز، قرار رد از سوی مدیر دفتر دادگاه صادر می‌شود كه این قرار طی مدت 10 روز از تاریخ ابلاغ به وی در همان دادگاه قابل شكایت و اعتراض است.

 درصورت عدم‌تكمیل دادخواست از حیث مشخصات خواهان و خوانده، ‌عدم‌تعیین خواسته، عدم‌قید روشن و واضح تعهدات و جهاتی كه خواهان خود را مستحق مطالبه می‌داند و خواسته دقیق وی و ادله و وسایلی كه برای اثبات ادعای خود دارد، در پی اخطار رفع نقص به خواهان و عدم‌برطرف كردن نقایص مذكور ظرف مهلت 10روز، قرار رد از سوی مدیر دفتر دادگاه صادر می‌شود كه این قرار طی مدت 10 روز از تاریخ ابلاغ به وی در همان دادگاه قابل شكایت و اعتراض است.
با وصول دادخواست و یا پس از پرداخت هزینه دادرسی طبق قانون ، ریاست دادگاه یا دادرس علی البدل (به‌عنوان جانشین وی) دستور تعیین وقت دادرسی و دعوت طرفین در وقت دادرسی تعیین شده را صادر می‌كند. در ضمن نسخه دوم دادخواست و ضمایم آن به خوانده نیز ابلاغ می‌شود
هزینه دادرسی چیست
هزینه دادرسی عبارتست از هزینه هایی که بابت صدور حکم یا قرار به هنگام تقدیم دادخواست از سوی خواهان بایستی پرداخت گردد . مقنن در ماده (۵۰۲) قانون آیین دادرسی مدنی اشعار می دارد : «هزینه دادرسی عبارتست از :
الف – هزینه ی برگهایی که به دادگاه تقدیم می شود .
ب – هزینه ی قرارها و احکام دادگاه و در ماده (۵۰۳) همان قانون مقرر کرده «هزینه ی دادخواست کتبی یا شفاهی اعم از دادخواست بدوی و اعتراض به حکم غیابی و متقابل و ورود و جلب ثالث و دادخواست تجدیدنظر و فرجام و اعاده ی دادرسی و هزینه ی وکالتنامه و برگهای اجرایی و غیره همان است که در ماده (۳) قانون وصول برخی از درآمدهای دولت و مصرف آن در موارد معین مصوب ۱۳۷۳ و یا سایر قوانین تعیین شده است که به صورت الصاق و ابطال تمبر یا واریز وجه به حساب خزانه پرداخت می گردد» که به استناد بند (۱۲) از ماده (۳) قانون وصول برخی از درآمدهای دولت مصوب ۱۳۷۳ هزینه دادرسی تعیین و براساس آن خواهان هنگام تقدیم دادخواست بایستی به میزان خواسته تمبر ابطال و الصاق نماید که موارد آن عبارتست از :
الف– مرحله ی بدون دعاوی که خواسته ی آن تا مبلغ ده میلیون ریال تقویم شده باشد، معادل ۱/۵ درصد ارزش خواسته و بیش از مبلغ ده میلیون ریال به نسبت مازاد بر آن 3/5 درصد ارزش خواسته .
ب- مرحله ی تجدیدنظر و اعتراض به حکمی که بدواً یا غیاباً صادر شده باشد 4/5 درصد ارزش محکوم به .
ج – در دعاوی مالی غیرمنقول و خلع از اعیان غیرمنقول از نقطه نظر صلاحیت ارزش خواسته همان است که خواهان در دادخواست خود تعیین می نماید لکن از نظر هزینه ی دادرسی باید مطابق ارزشی معاملات املاک در هر منطقه تقویم و براساس آن هزینه ی دادرسی پرداخت شود .
به استناد به بند (۱۳) از ماده (۳) قانون وصول برخی از درآمدهای دولت و مصرف آن در موارد معین هزینه ی دادرسی در دعاوی غیرمالی و درخواست تأمین دلیل و تأمین خواسته در کلیه ی مراجع قضایی پنج هزار ریال تعیین شده کهم اکنون باید با توجه به آیین نامه صادره توسط رسی قوه قضاییه پرداخت شود .
برابر بند (۱۴) همان قانون  و آیین نامه موصوف در صورتی که قیمت خواسته در دعاوی مالی در موقع تقدیم دادخواست مشخص نباشد مبلغ صد و پنجاه هزار توملن تمبر الصاق و ابطال می شود و بقیه ی هزینه دادرسی بعد از تعیین خواسته و صدور حکم دریافت خواهد شد و دادگاه مکلف است قیمت خواسته را قبل از صدور حکم مشخص نماید  .
منظور از هزینه کارشناسی
علاوه بر هزینه های ذکر شده ممکن است هزینه های دیگری نیز توسط خواهان پرداخت گردد که در دو ماه (۵۰۲) و (۵۰۳) قانون آیین دادرسی مدنی پیش بینی نشده؛ از آن جمله می توان به هزینه ی کارشناسی، هزینه تحقیقات محلی و معاینه ی محل و حق الوکاله ی وکیل اشاره نمود که قانونگذار در ماده (۵۱۹) قانون آیین دادرسی مدنی در مقام بیان خسارت دادرسی به این موارد اشاره نموده و اشعار داشته است: «خسارت دادرسی عبارت است از هزینه ی دادرسی و حق الوکاله ی وکیل و هزینه های دیگری که به طور مستقیم مربوط به دادرسی و برای اثبات دعوا یا دفاع لازم بوده است از قبیل حق الزحمه ی کارشناسی و هزینه ی تحقیقات محلی.»
در ادامه به بررسی یکی از پرونده های مطروحه در دادگاه های تهران می پردازیم که خواهان از پزداخت هزینه دادرسی طبق قانون استنکاف نموده است .
گردشکار
آقای بهرروز به طرفیت آقای اکبر مبادرت به تقدیم دادخواستی نموده که طی آن تقاضای واخواهی از دادنامه شماره 215د مورخ 14/4/88 را نموده است و به جای پرداخت مبلغ 27200000 ریال بابت هزینه دادرسی ،  بر روی دادخواست فقط تمبر دعاوی غیر مالی الصاق گردیده است .
واخواه  با تقدیم رونوشت مصدق دادنامه ،  ابطال و نقض دادنامه  بدوی را که در غیاب وی دادگاه به ضررش صادر نموده ،  اعلام گرده است .
مدیر دفتر دادگاه پس از بررسی متوجه کسر تمبر دادرسی شده لذا در مورخ 17/5/89 با صدور اخطار رفع نقص به خواهان اعلام نموده است که ظرف مدت 10 روز مبادرت به پرداخت مبلغ 2720000 ریال بابت هزینه دادرسی بنماید تا پس از آن به دادخواست رسیدگی شود . اخطاریه  در نشانی  اعلامی از سوی واخواه  الصاق گردیده است و نسخه ثانی آن به دادگاه ارسال شده است
علی رغم ابلاغ قانونی اخطار رفع نقص ] واخواه در فرجه دهروز برای پرداخت هزینه دادرسی در دادگاه حاضر نشده است لذا مدیر دفتر در مورخ 13/6/89  به شرح ذیل مبادرت به صدور قرار نموده است
قرار رد دادخواست توسط مدیر دفتر دادگاه
نظر به اینکه اخطار رفع نقص در مورخ 17/5/89 به خواهان ابلاغ و مشار الیه در ظرف مدت قانونی مبادرت به تکمیل پرونده ننموده است لذا با استناد به ماده 54 قانون آیین دادرسی مدنی قرار رد دادخواست  خواهان صادر و اعلام می گردد این قرار پس از ابلاغ به خواهان ظرف 10 روز قابل اعتراض در همین دادگاه می باشد.
قوانین مرتبط
ماده 54 قانون آیین دادرسی  مدنی
 “در موارد يادشده در ماده قبل، مدير دفتر دادگاه ظرف دو روز نقايص دادخواست را به طور كتبي و مفصل به‌خواهان اطلاع داده و از تاريخ‌ابلاغ به‌مدت ده روز به او مهلت مي‌دهد تا نقايص را رفع نمايد. چنانچه در مهلت مقرر اقدام به رفع نقص ننمايد، دادخواست به‌موجب قراري كه مدير‌دفتر و در غيبت مشاراليه، جانشين او صادر مي‌كند، رد مي‌گردد. اين قرار به خواهان ابلاغ مي شود و نامبرده مي‌تواند ظرف ده روز از تاريخ ابلاغ به‌همان دادگاه شكايت نمايد. رأي دادگاه در اين‌خصوص قطعي است.”
هزینه دادرسی, عدم پرداخت هزینه دادرسی, تاثیر هزینه دادرسی در پرونده, مشاوره با وکیل هزینه دادرسی, مشاوره تلفنی شبانه روزی