معنی قرار وثیقه

قرار وثيقه يكی از اقسام قرارهای تأمين كيفري است و شديدترین قرار تأمین کیفری بعد از قرار بازداشت موقت است. قرار وثيقه تنها قرار تأمینی است که به‌موجب آن مالی توقیف می‌شود. در نتیجه، این قرار مطمئن‌ترين راه برای جبران خسارت شاکی یا مدعی خصوصی، در فرض عدم دسترسی به متهم است.
 
  اموالی که می‌تواند به‌عنوان وثيقه توقیف شود

آنچه مي‌تواند به‌عنوان وثيقه به مقام قضايي معرفي شود، عبارت از وجه نقد، ضمانت‌نامه‌ بانكي يا مال منقول و غیرمنقول است.
بنابراین هر نوع مال ارزشمندی می‌تواند به‌عنوان وثيقه معرفی شود و محدوديت خاصي از این‌ جهت وجود ندارد و متهم مي‌تواند وسيله نقليه خود را به‌عنوان يك مال منقول به‌عنوان وثيقه براي آزادي خود معرفي کند كه در اين صورت بايد خود مال عينا توقيف شود. 
در مورد اموال غیرمنقول مانند زمين و منزل، اخذ وثيقه از طريق بازداشت سند مالكيت نزد اداره‌ ثبت و جلوگیری از نقل و انتقال رسمی آن محقق مي‌شود.
باید توجه داشت که معرفی نوع وثيقه از اختيارات متهم است و مقام قضايي مجاز نيست نوع وثيقه را محدود به مصداق خاصی مانند وجه نقد کند.

نحوه تعیین میزان وثیقه

 تعيين ميزان مبلغ قرار وثيقه بر‌عهده‌ مرجع قضايی است
تعيين ميزان مبلغ قرار وثيقه بر‌عهده‌ مرجع قضايی صادرکننده قرار وثيقه است. اين مبلغ بر اساس نوع جرم ارتكابي، شدت و ضعف مجازات آن، ميزان خسارت و شرايط موجود و نیز وضعيت طرفين پرونده تعيين می‌شود. 
پس از صدور قرار وثیقه، متهم بايد معادل مبلغ مزبور وجه نقد يا ضمانت‌نامه بانكی يا مال منقول يا غیرمنقول معرفی کند تا آزاد شود.

 فرآيند صدور قرار وثيقه تا آزادی متهم

صدور قرار وثيقه در مراجع قضايي در دو مرحله صورت مي‌گيرد:
در مرحله‌ نخست، مقام قضايي قرار وثيقه را صادر کرده و به متهم ابلاغ مي‌کند كه چنانچه وثيقه‌اي براي آزادي خود دارد، معرفي کند تا اقدامات لازم انجام پذيرد. 
در صورت معرفي وثيقه از سوي خود متهم يا هر شخص ثالثي، اگر وثيقه وجه نقد باشد، در حساب سپرده دادگستري توديع می‌شود. 
چنانچه وثیقه، مال منقول باشد، به نحو مناسب توقيف می‌شود و اگر مال غیرمنقول باشد، سند آن مال از طريق اداره ثبت ‌اسناد و املاك بازداشت می‌شود. 
برای آگاهی از ارزش واقعی مال منقول و غيرمنقول، مقام قضايي از نظر كارشناس بهره می‌گیرد و در صورتي آن را مي‌پذيرد كه ارزش مال معرفی‌شده به ميزان مبلغ وثيقه يا بيشتر از آن باشد.
ممكن است فرآيند ارزیابی مال مورد وثیقه و بازداشت سند يا توقيف مال معرفی‌شده چند روز طول بکشد که در اين مدت متهم در بازداشت خواهد ماند.
در مرحله‌ دوم، پس از معرفي وثيقه و احراز شرايط قانوني، مقام قضايي قرار قبولي وثيقه صادر مي‌‌کند و در اين موقع متهم آزاد می‌‌شود.

 ضبط وثيقه در صورت عدم حضور متهم

وثیقه‌گذار ممكن است خود متهم يا شخص ثالث باشد. اگر خود متهم برای آزادی خود وثیقه گذاشته باشد و در موقعي كه حضور او لازم بوده اما بدون عذر موجه حاضر نشود، وثيقه به دستور مقام قضايي ضبط می‌شود. 
این موضوع در حالی است که اگر وثیقه‌گذار شخص ثالث باشد، ابتدا به او اخطار مي‌شود كه ظرف ۲۰ روز متهم را تسليم كند. 
در صورت عجز وثیقه‌گذار از حاضر کردن متهم نزد مقام قضايي بدون عذر موجه، وثيقه به دستور مقام قضايي ضبط خواهد شد.
در فرض ضبط وثیقه، چنانچه ارزش مال مورد وثيقه بيشتر از مبلغ تعیین‌شده در قرار وثيقه باشد، مبلغ مازاد بر وجه مقرر در قرار وثيقه، پس از كسر هزينه‌هاي ضروري مربوط به اجراي دستور، به وثیقه‌گذار مسترد مي‌شود.

برگرفته از مهداد