تصرف عدوانی به معنای این است که شخصی بدون داشتن حق مالکیت یا تصرف، به‎صورت غیرمجاز و غیرقانونی اقدام به تصرف ملک فرد دیگری کند. دعوای تصرف عدوانی هم جنبه حقوقی و هم جنبه کیفری دارد. یعنی هم در دادگاه حقوقی قابل طرح است و هم در دادگاه کیفری.

ممکن است در یک برهه زمانی شخصی ملکی را در تصرف داشته باشد. اما شخص دیگری بدون اجازه و رضایت او و به شکلی غیرقانونی ملک را از تصرف او خارج کند. در این موارد متصرف سابق می‎تواند اعاده تصرف را بخواهد و دادخواست رفع تصرف عدوانی مطرح کند.

طبق ماده 690 بخش تعزیرات قانون مجازات اسلامی مصوب سال 1375 دادگاه موظف است ضمن تعیین مجازات حبس حکم به رفع تصرف یا اعاده وضع به حال سابق نیز صادر کند.

تفاوت‌  خلع ید، تخلیه ید و تصرف عدوانی هر چند به نظر می رسد  دعاوی خلع ید ، تخلیه ید و تصرف عدوانی نسبت به املاک مشابه یکدیگر بوده و هدف اصلی تسلیم ملک به ذی نفع می باشد لیکن اختلافات عدیده ای بین این دعاوی وجود دارد که عدم توجه به آن ا می تواند منجر به عدم حصوصل نتیجه هنگام طرح دعوا در دادگاه گردد  .

مجازات تصرف عدوانی در قانون تصرف عدوانی به موجب قانون مجازات اسلامی، جرم تلقی شده و قابل مجازات بوده و قاضی موظف است پس از طرح شکایت برابر مقررات قانون آیین دادرسی کیفری رسیدگی کند.