آيين نامه اجرايي قانون بيمه بيكاري

ماده ۱ – قانون بيمه بيكاري مصوب ۲۶/۶/۱۳۶۹ در اين آيين نامه اختصاراً قانون ناميده مي شود.
ماده ۲ – كليه مديران و كارفرمايان كارگاه ها، مؤسسات توليدي (صنعتي و كشاورزي)، خدمات فني و خدماتي داراي كاركنان مشمول قانون تأمين اجتماعي كه تابع قوانين كار يا كار كشاورزي هستند موظف به اجراي مقررات اين آيين نامه مي باشد.

ماده ۳ – بيكار از نظر اين آيين نامه بيمه شده اي است كه بدون ميل و اراده بيكار شده و آماده كار باشد. تشخيص بيكاري بدون ميل و اراده و تاريخ وقوع بيكاري به عهده واحد كار و امور اجتماعي محل است.

ماده ۴ – هر گونه تغيير يا بازسازي خط توليد، جابجايي كارگاه ها و ماشين آلات به منظور كاهش وابستگي و بهينه كردن توليد كه در راستاي سياست هاي اقتصادي و اجتماعي دولت صورت گيرد تغيير ساختار اقتصادي تلقي مي گردد و تصميم گيري در مورد كاركنان اين قيبل كارگاه ها كه موقتاً بيكار شناخته شده در چارچوب بند( الف) ماده (۷) قانون از مقرري بيمه بيكاري استفاده خواهند نمود، به عهده شوراي عالي كار مي باشند.

تبصره ۱ – مديران و كارفرمايان كارگاه هاي موضوع اين ماده موظفند طرح تغيير ساختار اقتصادي واحد خود را كه به تصويب وزارتخانه ذيربط ، (واحدهاي تابعه در استان ها) رسيده است، همراه با تقاضاي كتبي، تعهدات لازم و فهرست. اسامي كاركنان مشمول طرح كه موقتاً بيكار خواهند شد با ذكر مدت زمان استفاده از مقرري بيمه بيكاري به واحد كار و امور اجتماعي محل تسليم نمايند و پس از تأييد طرح توسط شوراي عالي كار نسبت به اجراي آن اقدام كنند.

تبصره ۲ – واحدهاي كار و امور اجتماعي مكلفند حداكثر ظرف (۱۵) روز پس از دريافت طرح و تقاضاي كتبي، مدارك مربوط را همراه با گزارش بازرسي كار جهت اتخاذ تصميم به شوراي عالي كار ارسال نمايند.
شوراي عالي كار ظرف يك ماه پس از دريافت مدارك مربوط تصميم خود را اعلام خواهد نمود.

ماده ۵ – كليه مديران و كارفرمايان و مجريان پروژه ها مكلفند حق بيمه بيكاري مشمولين قانون را به ترتيب مذكور در قانون تأمين اجتماعي، از تاريخ ۶/۵/۱۳۶۹ به شعب مربوط سازمان تأمين اجتماعي پرداخت نمايند.
تبصره ۱ – مبناي پرداخت حق بيمه بيكاري، مزد بيمه شده مي باشد.

تبصره ۲ – سازمان تأمين اجتماعي مكلف است با دريافت حق بيمه بيكاري طبق ضوابط قانون تأمين اجتماعي به بيمه شدگاني كه با توجه به مقررات اين آيين نامه بيكار شناخته شده و از طريق واحدهاي كار و امور اجتماعي معرفي مي شوند، مقرري بيمه پرداخت نمايد.

ماده ۶ – بيمه شدگاني كه به علت بروز حوادث قهريه و غير مترقبه از قبيل سيل، زلزله، جنگ، آتش سوزي و… بيكار مي شوند، در صورتي كه سابقه پرداخت حق بيمه آنان كمتر از (۶) ماده باشد، مطابق با مشموليني كه داراي (۶) ماده سابقه پرداخت حق بيمه مي باشند از مقرري بيمه استفاده خواهند نمود.

ماده ۷ – بيمه شده بيكار موظف است ظرف ۳۰روز از تاريخ بيكاري فرم تقاضاي استفاده از مقرري بيمه بيكاري را تكميل و به واحد كار و امور اجتماعي محل ارائه نمايد.

تبصره ۱ – چنانچه بيمه شده بيكار در فاصله زماني (۳۰) روز بعد از بيكاري امكان مراجعه و يا اعلام بيكاري به واحد كار و امور اجتماعي و ارائه يا ارسال تقاضاي استفاده از مقرري بيمه بيكاري را پيدا نكند تا (۳) ماه از تاريخ وقوع بيكاري فرصت دارد مدارك خود را مبني بر عذر موجه، همراه با تقاضاي كتبي به واحد كار و امور اجتماعي محل به منظور طرح در هيأت حل اختلاف ارائه نمايد. در صورتي كه هيأت حل اختلاف استان مربوط عذر متقاضي را موجه تشخيص دهد مراتب را اعلام خواهد نمود.

تبصره ۲ – بيمه شده بيكار از تاريخ ارائه تقاضاي استفاده از مقرري بيمه بيكاري آمادگي خود را براي اشتغال به كار تخصصي و يا مشابه آن اعلام نموده است و موظف است در فاصله زمان هاي معيني كه توسط واحد كار و امور اجتماعي تعيين مي‌گردد در اداره كار و امور اجتماعي محل حضور يافته و دفاتر مربوط را امضاء نمايد.
ماده ۸ – واحدهاي كار و امور اجتماعي موظفند حداكثر ظرف (۳۰) روز پس از اخذ مدار تكميل شده (موضوع ماده ۷ اين آيين نامه)، نسبت به غير ارادي بودن بيكاري متقاضي اظهار نظر نموده و در صورت تأييد، وي را كتباً به سازمان تأمين اجتماعي معرفي نمايند. واحدهاي اجرايي سازمان تأمين اجتماعي مكلفند ظرف (۱۰) روز پس از ثبت معرفي نامه فرد بيكار ، نسبت به احراز شرايط مندرج در بند ( الف) ماده (۶) قانون اظهارنظر و متعاقب آن مقرري بيمه بيكاري وي را برقرار نمايند.

ماده ۹ – بيكاراني كه در زمان دريافت مقرري بيمه بيكاري با معرفي واحدهاي كار و امور اجتماعي به شغل يا مشاغلي گمارده شوند كه ميزان حقوق و مزاياي آنان كمتر از ميزان مقرري بيمه بيكاري باشد، مابه التفاوت حقوق و مزاياي دريافتي تا ميزان مقرري بيمه بيكاري متعلقه توسط سازمان تأمين اجتماعي به آنان پرداخت خواهد شد. در اينگونه موارد اشتغال بيمه شده بيكار و ميزان حقوق و مزاياي وي توسط واحد كار و امور اجتماعي محل به شعبه تأمين اجتماعي پرداخت كننده مقرري بيمه بيكاري، اعلام خواهد شد.

ماده ۱۰ – پرداخت مقرري بيمه بيكاري به مقرري بگيران داراي (۵۵) سال سن و بيشتر در صورت عدم امكان اشتغال به كار آنان، بدون رعايت بند ( الف) ماده(۷) قانون تا رسيدن به سن بازنشستگي موضوع ماده (۷۶) قانون تأمين اجتماعي ادامه مي يابد.

ماده ۱۱ – مقرري بيمه شدگاني كه در حين استفاده از مقرري بيمه بيكاري به خدمت وظيفه عمومي اعزام مي‌گردند در صورتي كه متأهل نباشند قطع مي‌گردد و پس از پايان خدمت وظيفه عمومي در صورت عدم اشتغال، با معرفي واحد كار و امور اجتماعي مجدداً نسبت با باقيمانده مدت استحقاقي، مقرر آنان برقرار خواهد شد.
ماده ۱۲ – در مورد كارگراني كه در حين استفاده از مقرري بيمه بيكاري بر اساس حكم صادرشده از سوي مراجع ذي‌صلاح بازداشت يا زنداني مي گردند در صورت صدور رأي مراجع مذكور مبني بر مجرميت آنان، مشروط بر آنكه متأهل نباشند پرداخت مقرري بيمه بيكاري متوقف مي‌گردد و پس از گذراندن دوره محكوميت به شرط عدم اشتغال، با معرفي واحد كار و امور اجتماعي مجدداً برقراري خواهد شد.

ماده ۱۳ – چنانچه دريافت كننده مقرري بيمه بيكاري حائز شرايط استفاده از مستمري هاي بازنشستگي و يا ازكارافتادگي كلي گردد مقري بيمه بيكاري وي قطع و مستمري هاي مذكور طبق قانون تأمين اجتماعي برقرار مي گردد.
تبصره – ملاك انجام حمايت هاي موضوع قانون تأمين اجتماعي در ايام دريافت مقرري بيمه بيكاري حقوق و مزاياي مبناي كسر حق بيمه زمان اشتغال بيمه شده بيكار خواهد بود.

ماده ۱۴ – در صورتي كه در طول مدت دريافت مقرري بيمه بيكاري در تعداد افراد تحت تكفل بيمه شده تغييراتي حاصل شود، ميزان مقرري وي طبق مقررات بند «ب» ماده (۷) قانون محاسبه و پرداخت خواهد شد.
بيمه شده مكلف است تغييرات تعداد عائله خود را با ارائه مدارك مثبته به شعبه پرداخت كننده مقرري و واحد كار و امور اجتماعي محل اطلاع دهد.

تبصره – احراز كفالت خواهر و برادر بيمه شده بيكار به عهده وزارت كار و امور اجتماعي خواهد بود.

ماده ۱۵ – دريافت كننده مقرري بيمه بيكاري در صورت اشتغال مجدد مكلف است حداكثر ظرف ۱۵روز از تاريخ اشغال مراتب را به واحد كار و امور اجتماعي و شعبه پرداخت كننده مقرري كتباً اعلام نمايد.
ماده ۱۶ – واحدهاي كار و امور اجتماعي مكلفند مشخصات مقرري بگيراني را كه بدون عذر موجه از شركت در دوره هاي كارآموزي يا سوادآموزي و يا قبول شغل تخصصي يا شغل مشابه پيشنهادي خودداري مي‌نمايند با ذكر تاريخ امتناع، به سازمان تأمين اجتماعي اعلام نمايند.

سازمان تأمين اجتماعي موظف است مقرر بيمه بيكاري اين قبيل افراد را از تاريخ امتناع، قطع نمايد.
ماده ۱۷ – واحد كار و امور اجتماعي محل مكلف است در صورت اطلاع از اشتغال به كار بيمه شده كه مقرري بيمه بيكاري دريافت مي نمايد، فوراً بررسي نموده و پس از احراز اشتغال به كار مقرربگير مراتب را به شعبه پرداخت كننده مقرري جهت قطع مقرري، اعلام نمايد.

چنانچه سازمان تأمين اجتماعي نيز به نحوي از انحاء از اشتغال به كار مقرربگير مطلع گردد، لازم است ضمن قطع مقرري بيمه شده مراتب را به واحد كار و امور اجتماعي محل اعلام نمايد.

تبصره – در صورت اعتراض كارگر نسبت به قطع مقرري توسط سازمان تأمين اجتماعي، واحد كار و امور اجتماعي مكلف است مراتب را بررسي و اعلام نظر نمايد. نظر واحد كار و امور اجتماعي قطعي و لازم الاجرا است.
ماده ۱۸ – مقرري بيمه بيكاري بيمه شدگاني كه با دريافت مزد ايام بلاتكليفي به كار اعاده مي‌گردند قطع مي شود و اين قبيل افراد مكلفند مقرري دريافتي در دوران مزبور را طبق اعلام سازمان تأمين اجتماعي مسترد نمايند. مديران و كارفرمايان بيمه شدگان موضوع اين ماده و واحده هاي كار و امور اجتماعي مكلفند مراتب اعاده به كار مقرري بگير را كتباً به شعبه پرداخت كننده مقرري اطلاع دهند.

تبصره – مديران و كارفرمايان بيمه شدگان موضوع اين ماده مكلفند حق بيمه هاي موضوع ماده (۲۸) قانون تأمين اجتماعي و ماده ۵ قانون بيمه بيكاري، مربوط به ايام بلاتكليفي را طبق ضوابط مقرر به سازمان تأمين اجتماعي پرداخت نمايند.

ماده ۱۹ – در مواردي كه بيمه شده بيكار تحت هر عنوان من غير حق مبالغي را از صندوق بيمه بيكاري دريافت نموده باشد. ملزم به بازپرداخت وجوه دريافتي مذكور خواهد بود.

سازمان تأمين اجتماعي با استفاده از اختيارات اجرايي ناشي از قانون تأمين اجتماعي نسبت به وصول وجوه موضوع اين ماده اقدام مي نمايد.

ماده ۲۰ – در اجراي ماده (۹) قانون كليه مديران و كارفرمايان موظفند فرصت هاي اشتغال واحد خود را با هماهنگي شوراهاي اسلامي كار يا نماينده كارگران به مراكز خدمات اشتغال محل اعلام نمايند.

تبصره – مراكز خدمات اشتغال مكلفند ظرف (۳۰) روز نسبت به تأمين و معرفي نيروي كار مورد نياز كه از طرف مديران و كارفرمايان به آنان اعلام مي شود اقدام نمايند و در غير اين صورت مراتب عدم امكان تأمين نيروي مذكور را كتباً به واحد درخواست كننده اطلاع دهند.

ماده ۲۱ – كليه وزارتخانه ها و سازمان هاي دولتي كه به نحوي از انحاء پروانه كسب كار و موافقت اصولي و اجازه تأسيس واحدهاي توليدي و صنعتي و كشاورزي و خدمات فني را صادر مي‌نمايند موظفند بيمه شدگاني را كه مقرري بيمه بيكاري دريافت مي نمايند بر اساس معرفي واحدهاي كار و امور اجتماعي جهت اخذ مجوزهاي كسب و كار و موافقت اصولي، در اولويت قرار دهند.

تبصره – مقرري بيمه شدگان بيكاري كه با استفاده از مزاياي قانون بيمه بيكاري و اين آيين نامه موفق به اخذ پروانه كسب و كار و يا موافقت اصولي مي شوند از تاريخ آغاز بهره برداري و كسب و كار طبق اعلام وزارت كار و امور اجتماعي قطعي مي گردد.

ماده ۲۲ – آن دسته از بيمه شدگاني كه تاريخ وقوع بيكاري آنان قبل از تاريخ ۶/۵/۱۳۶۹ باشد از هرحيث مشمول قانون و مقررات و دستورالعمل هاي مربوط به قانون دوره آزمايشي بيمه بيكاري خواهند بود.
ماده ۲۳ – در اجراي ماده (۱۲) قانون، اعتبار لازم جهت هزينه هاي اداري و پرسنلي وزارت كار و امور اجتماعي و سازمان تأمين اجتماعي در اجراي قانون بيمه بيكاري و اين آيين نامه بر اساس توافق وزراي بهداشت، درمان و آموزش پزشكي و كار و امور اجتماعي از محل درآمدهاي ناشي از قانون بيمه بيكاري تعيين مي گردد و به مصرف مي رسد.

ماده ۲۴ – مقررات اين آيين نامه از تاريخ اتمام دوره قانون آزمايشي بيمه بيكاري (۶/۵/۱۳۶۹) لازم الاجرا است.

حسن حبيبي – معاون اول رئيس جمهور