در اداره‌ ثبت شرکت‌ها و مؤسسات غيرتجاري، فرم نمونه‌ اسناد بايد تهيه و تکميل‌ شود و سپس ذيل تمام اين اوراق توسط همه‌ شرکا (مؤسسان) امضا شود. متعاقباً هزينه‌اي بابت تعيين نام شرکت به بانک واريز کرده و چند نام،‌ که واژه‌ بيگانه نبوده و فاقد سابقه‌ ثبت و داراي معنا و مطابق با فرهنگ اسلامي باشد، انتخاب و به واحد تعيين نام اداره‌ مذکور، معرفي و موافقت آن واحد درباره‌ نام تعيين‌شده اخذ و سپس همه‌ مدارک به قسمت پذيرش مدارک اداره‌ مزبور، تحويل و رسيد دريافت شود تا موعدي براي گرفتن نتيجه تعيين شود. لازم به ذکر است که امر تعيين نام، فقط در تهران انجام مي‌شود و شرکت‌هايي که در ساير شهرها ثبت مي‌شوند نيز جهت تعيين نام به تهران معرفي مي‌شوند. 
در صورت کامل بودن مدارک تقديمي، کارشناس اداره‌ ثبت شرکت‌ها اقدام به تهيه‌ پيش‌نويس آگهي ثبت کرده و به متقاضيان ثبت يا يکي از شرکا يا وکيل رسمي شرکت تحويل داده مي‌شود. جهت تعيين حق‎الدرج آگهي بايد به نمايندگي روابط عمومي مراجعه کرد. شايان  ذکر است در صورتي که کارشناس اداره، موضوع شرکت را نيازمند کسب مجوز از مرجع خاصي بداند، از مرجع مزبور، استعلام مي‌کند.

سپس متقاضي بايد مبلغي که بابت حق‌الثبت و حق‌الدرج آگهي، معين مي‌شود، به بانک و حساب تعيين‌شده، واريز کند و پس از آن فيش پرداخت حق‌الثبت و حق آگهي را به واحد حسابداري اداره، تحويل دهد و واحد مذکور، اين امر را در ذيل برگه‌ تقاضانامه، درج مي‌کند و سپس مدارک به واحد ثبت تأسيس و تغييرات اداره‌ ثبت شرکت‌ها تحويل و شرکت، ثبت مي‌شود و امضايي دال بر «برابر بودن ثبت با سند» از شرکا يا وکيل رسمي شرکت، اخذ مي‌شود.

سپس دو نسخه آگهي به امضاي ریيس اداره رسيده و يک نسخه از تمامي مدارک در پرونده‌ شرکت، ضبط و نسخه‌ دوم جهت نگهداري در شرکت به متقاضي داده مي‌شود و اين سند «سند ثبت شرکت» است. در نهايت، متقاضي، بايد يک نسخه از آگهي را به «واحد روابط عمومي» مستقر در اداره‌ کل ثبت شرکت‌ها و مالکيت صنعتي و نسخه‌ ديگر را جهت انتشار به  نماينده دفتر روزنامه‌ رسمي جمهوري اسلامي ايران مستقر در تهران، تسليم کند.
 تکليـف شــرکت در صورت عدم فعاليت تجاري 
اگر فاصله بين ثبت شركت و زمان واقعي شروع كار زياد يا نامعلوم باشد با مراجعه به اداره دارايي بايد نامه عدم فعاليت شركت تهيه و تسليم شود تا در آن فاصله مالياتي محاسبه نشود. پس از آغاز واقعي فعاليت‎هاي شركت مي‌توان مجدداً اعلام فعاليت کرد.

 آثار عــدم گــزارش درآمد شركت فعــال

در هنگام گزارش عدم فعاليت، اين سابقه تا مدت 10 سال در پرونده شرکت در اداره دارايي كنترل شده و نامه مورد نظر موثر واقع مي‎شود. به طوري كه اگر تا 10 سال آينده براي دارايي معلوم شود كه شرکت در آن مدت درآمدي داشته، بابت ارائه خدمات قراردادي نوشته يا فاكتور ارائه داده و کالاي فروخته، مشمول جريمه شده و ماليات شرکت به صورت علي‌الرأس توسط اداره دارايي محاسبه و منظور خواهد شد.

 چگونگي تعييـن حق بيمه پرسنل شرکت‌هاي تجاري 

پرسنلي كه از شركت حقوق دريافت مي‌كنند، مشمول قانون کار و معرفي به ادارات بيمه تأمين اجتماعي هستند. با اين توصيف اگر شرکتي كارمندي ندارد و خود مؤسسان، كارها را انجام مي‎دهند، مي‌توانند پرداخت حقوق و در نتيجه بيمه نداشته باشند و حق‌الزحمه خود را از سود بردارند. اما اگر پرسنلي را استخدام کنند و براي آنان حقوق در نظر گرفته باشند، الزاماً بايد ليست بيمه را نيز تهيه و ارسال كنند.

 آثار عــدم تشكيل به‌موقع پرونـده در دارايي 

عدم حضور به‌موقع در اداره دارايي موجب پرداخت جريمه به ازاي هر ماه ديركرد دو در هزار سرمايه شركت مي‎شود. هرچند در شركت‌هايي با سرمايه كم، اين ميزان جريمه بسيار ناچيز است اما اتلاف وقت و طي مراحل قانوني هزينه بيشتري در بر دارد.

شرکت سهامي‌عام

شرکت سهامي‌عام، شرکتي بازرگاني است (ولو اينکه موضوع عمليات آن، امور بازرگاني نباشد) که سرمايه آن به سهام، تقسيم شده که بخشي از اين سرمايه از طريق فروش سهام به مردم تأمين‌ مي‌شود. در شرکت سهامي‌عام، تعداد سهامداران نبايد از سه نفر کمتر باشد و مسئوليت سهامداران، محدود به مبلغ اسمي سهام آنهاست. در اين شرکت، عبارت «شرکت سهامي عام» بايد قبل از نام شرکت با بعد از آن، بدون فاصله با نام شرکت در کليه‌ اوراق و اطلاعيه‌ها و آگهي‌هاي شرکت به طور روشن و خوانا قيد شود.

شرکت سهامي خاص

شرکت سهامي خاص، شرکتي بازرگاني است (ولو اينکه موضوع عمليات آن،‌ امور بازرگاني نباشد) که تمام سرمايه‌ آن منحصراً توسط مؤسسان، تأمين شده و سرمايه‌ آن به سهام، تقسيم شده و مسئوليت صاحبان سهام، محدود به مبلغ اسمي سهام آنهاست. تعداد سهامداران نبايد از سه نفر کمتر باشد و عنوان «شرکت سهامي خاص» بايد قبل از نام شرکت يا بعد از آن بدون فاصله با نام شرکت، به طور روشن و خوانا قيد شود.

شرکت با مسئولیت محدود

به گزارش معاونت فرهنگی قوه‌قضاییه، مطابق با قانون تجارت شرکت با مسئوليت محدود شرکتي است که بين دو يا چند نفر براي امور تجاري تشکيل شده است و هر يک از شرکا بدون اينکه سرمايه به سهام يا قطعات سهامي تقسيم شده باشد فقط تا ميزان سرمايه خود در شرکت مسئول قروض و تعهدات شرکت است. در نام شرکت بايد عبارت «با مسئوليت محدود» قيد شود.

شرکت تضامنی

شرکت تضامني، شرکتي است که تحت نام مخصوص براي امور تجاري بين دو يا چند نفر با مسئوليت تضامني تشکيل مي‌شود.

اگر دارايي شرکت براي تأديه تمام قروض کافي نباشد، هر يک از شرکا مسئول پرداخت تمام قروض شرکت است. هر قراري که بين شرکا برخلاف اين، ترتيب داده شده باشد در مقابل اشخاص ثالث، کان لم يکن خواهد بود. در نام شرکت تضامني بايد عبارت «شرکت تضامني» و لااقل اسم يک نفر از شرکا ذکر شود.

شرکت مختلط غیر سهامی 

شرکت مختلط غيرسهامي، شرکتي است که براي امور تجاري تحت نام مخصوصي بين يک يا چند نفر شريک ضامن و يک يا چند نفر شريک با مسئوليت محدود، بدون انتشار سهام، تشکيل مي‌شود. شريک ضامن، مسئول کليه‌ قروضي است که ممکن است علاوه بر دارايي شرکت پيدا شود. شريک با مسئوليت محدود، کسي است که مسئوليت او فقط به ميزان سرمايه‌اي است که در شرکت گذارده و يا باید بگذارد. در اسم شرکت بايد عبارت «شرکت مختلط» و لااقل اسم يکي از شرکاي ضامن، قيد شود.

شرکت مختلط سهامی 

شرکت مختلط سهامي، شرکتي است که تحت نام مخصوص بين يک عده شرکاي سهامي و يک يا چند نفر شريک ضامن تشکيل مي‌شود. شرکاي سهامي کساني هستند که سرمايه‌ آنها به صورت سهام يا قطعات سهام متساوي القيمه درآمده و مسئوليت آنها تا ميزان همان سرمايه‌اي است که در شرکت دارند.

شريک ضامن کسي است که سرمايه‌ او به صورت سهام درنيامده و مسئول کليه‌ قروضي است که ممکن است علاوه بر دارايي شرکت پيدا شود. در صورت تعدد شريک ضامن، مسئوليت آنها در مقابل طلبکاران و روابط آنها با يکديگر، تابع مقررات شرکت تضامني خواهد بود. در نام شرکت بايد عبارت «شرکت مختلط» و لااقل اسم يکي از شرکاي ضامن قيد شود.

شرکت نسبی  

شرکت نسبي شرکتي است که براي امور تجاري، تحت نام مخصوص بين دو يا چند نفر تشکيل مي‌شود و مسئوليت هر يک از شرکا به نسبت سرمايه‌اي است که در شرکت گذاشته است. در اسم شرکت نسبي عبارت «شرکت نسبي» و لااقل اسم يکي از شرکا بايد ذکر شود؛ در صورتي که اسم شرکت مشتمل بر اسامي تمام شرکا نباشد، بعد از اسم شريک يا شرکايي که ذکر شده، عبارتي از قبيل «و شرکا» و «و برادران» ضروري است.

شرکت تعاونی

به موجب قانون تجارت جمهوري اسلامي ايران، شرکت تعاوني، شرکتي است که تمام يا حداقل 51 درصد سرمايه‌ آن به وسيله‌ اعضا در اختيار شرکت تعاوني قرار گيرد و وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها، شرکت‌هاي دولتي و وابسته به دولت و تحت پوشش دولت، بانک‌ها،‌ شهرداري‌ها، شوراهاي اسلامي کشوري، بنياد ايثارگران و ساير نهادهاي عمومي مي‌توانند بدون آن که عضو باشند، جهت اجراي بند دو اصل 43 از راه وام بدون بهره يا هر راه مشروع ديگر از قبيل مشارکت، مضاربه، مزارعه، مساقات، اجاره، اجاره به شرط تمليک، بيع شرط، فروش اقساطي و صلح، اقدام به کمک در تأمين يا افزايش سرمايه‌ شرکت‌هاي تعاوني کنند. 
در مواردي که دستگاه‌هاي دولتي در تأسيس تعاوني، شريک مي‌شوند، ظرف مدتي که با موافقت طرفين در ضمن عقد شرکت، تعيين خواهد شد، سهم سرمايه‌گذاري دولت به تدريج بازپرداخت شده و صددرصد سرمايه به تعاوني تعلق خواهد گرفت. 
مطابق قانون  فوق، تعاوني‌هاي توليدي، شامل تعاوني‌هايي است که در امور مربوط به کشاورزي، دامداري، دامپروري، پرورش و صيد ماهي، شيلات، صنعت، معدن، عمران شهري و روستايي و نظاير اين‌ها فعاليت می‌کنند و به موجب همين قانون، تعاوني‌هاي توزيع، عبارتند از تعاوني‌هايي که نياز مشاغل توليدي يا مصرف‌کنندگان عضو خود را در چارچوب مصالح عمومي و به منظور کاهش هزينه‌ها و قيمت‌ها تأمين مي‌‌کنند. همچنين تعاوني‌هاي موضوع اين قانون با رعايت قوانين و مقررات مي‌توانند به امر صادرات و واردات در موضوع خود بپردازند.
اولين هيأت مديره‌ منتخب شرکت تعاوني، مکلف است پس از اعلام قبولي با انجام تشريفات مقرر نسبت به ثبت تعاوني اقدام کند.
لازم به ذکر است که به موجب مقررات وزارت تعاون، سرمايه‌ تأمين يا تعهد شده از طرف اعضا در مرحله‌ تأسيس شرکت، نبايد کمتر از 51 درصد کل سرمايه‌ شرکت باشد و هر تعاوني وقتي ثبت و تشکيل می‌شود که حداقل يک سوم سرمايه‌ آن تأديه و در صورتي که به صورت نقدي و جنسي باشد، تقديم و تسليم شده باشد. اعضاي تعاوني نيز مکلفند مبلغ پرداخت‌نشده‌ سهم خود را ظرف مدت مقرر در اساسنامه تأديه کنند.