شخصی قبل از شهادت خود به سه دانگ اموالش وصیت کرده که سه دانگ منزل مسکونی را به همسرم می‏ بخشم، شخص مذکور یک ماه بعد شهید می‏ شود و همسر مدت‏ها بعد از مفاد وصیت‏نامه مذکور مطلع می‌شود. در این صورت آیا همه نافذ و درست است؟ لفظ می ‏بخشم افاده ایجاب در زمان نوشتن وصیت‏نامه می‌کند یا خیر؟ 

پاسخ

فرق وصیت تملیکی و هبه آن است که هبه مربوط به زمان حیات است یعنی واهب در زمان حیات خودش چیزی را به متهب مجاناً تملیک می‏کند اما وصیت تملیکی بعد از ممات است و چون در وصیت لفظ خاصی برای ایجاب لازم نیست بنابراین هر عبارتی که متضمن معنای تملیک مجانی بعد از ممات باشد وصیت محسوب می‏شود و این امر باید از سیاق کلام و قرائن استفاده شود. در وصیت تملیکی توالی ایجاب و قبول شرط نیست زیرا ممکن است موصی سال‏ها بعد از ایجاب وصیت، زنده باشد و مثلاً بیست سال بعد بمیرد و موصی‌له پس از اطلاع از مرگ موصی و وقوع وصیت آن را قبول یا رد کند و در اعلام قبول یا رد نیز محدودیت زمانی وجود ندارد. فقط باید تأخیر در اعلام تصمیم موجب ضرر ورثه نشود. (ماده ۸۳۳ قانون مدنی) با توجه به مراتب فوق پاسخ استعلام این است که مورد سؤال طبق ماده ۸۲۶ قانون مدنی وصیت تملیکی محسوب می‏شود و چنانچه در مضمون وصیت تردید باشد که وصیت است یا هبه، تشخیص موضوع با دادگاه رسیدگی‌کننده است. ضمنا طول مدت حیات موصی موثر در تحقق یا عدم تحقق وصیت نیست.