بایدها و نبایدهای شروط ضمن عقد ازدواج
یک حقوقدان با بیان اینکه همانند دیگر قراردادها، زن و مرد در عقد ازدواج هم میتوانند شروطی را معین کنند، گفت: شرطی محترم و معتبر است که انجام آن ممکن بوده و خلاف شرع و قانون نباشد و نیز در آن شرط، نفع و فایده عقلانی باشد.
سیدحسین فاطمیان در خصوص شرط ضمن عقد در ازدواج اظهار کرد: هر فردی در جامعه اعم از زن و مرد بنا به اراده و تمایل خود میتواند در قالب قرارداد، با دیگران تعامل داشته باشد و ممکن است برای قرارداد مدنظر، شرط یا شروطی مقرر کند. ازدواج هم در حقیقت قراردادی بین زن و مرد است که با اراده و توافق طرفین برای برقراری رابطه زناشویی و تشکیل زندگی مشترک خانوادگی منعقد میشود.
وی با بیان اینکه همانند دیگر قراردادها، زن و مرد در عقد ازدواج هم میتوانند شروطی را معین کنند، البته نه هر شرطی، افزود: شرطی محترم و معتبر است که اولاً انجام آن ممکن باشد و در ثانی خلاف شرع و قانون نباشد و نیز در آن شرط، نفع و فایده عقلانی باشد.
فاطمیان ادامه داد: لذا فرضاً اگر در هنگام ازدواج، مرد با همسر آینده خود شرط کند که در محافل حجاب نداشته باشد چنین شرطی قابل اعتنا نیست یا فرضاً زن اگر به هنگام ازدواج شرط کند که همسر آیندهاش فاصله تهران – کرج را به صورت عقب عقب راه برود یا مانع بارش باران در پاییز شود، شرط اول به لحاظ بیفایده بودن و شرط دوم نیز به لحاظ غیرمقدور بدون، شرط باطل محسوب میشود و لازمالاجرا نیست.
این حقوقدان عنوان کرد: اما بر فرض در عقد ازدواج موقت که طبق قانون مرد مکلف به تأمین هزینههای زندگی زن یا اصطلاحاً پرداخت نفقه وی نیست، زن میتواند شرط نفقه کند یا در عقد دایم، زن شرط کند که جدا از مهریه، شوهر مکلف است فرضاً نیمی از سند مالکیت ملکی که در آینده جهت سکونت زوجین خریداری خواهد شد به نام زن انتقال دهد یا حق انتخاب محل زندگی با زن باشد.
شرط باطل به صحت عقد ازدواج لطمهای نمیزند
وی ادامه داد: شرط باطل، محترم و قابل اعتنا نیست ولی به صحت و درستی عقد ازدواج لطمهای نمیزند. اما بعضی از شروط باطل چون با اساس عقد ازدواج در تعارض است، علاوه بر باطل بودن شرط، سبب میشود که عقد نیز باطل شود. مثل اینکه طرفین شرط کنند که ناشی از عقد ازدواج، رابطه محرمیت یا به تعبیری زوجیت بین آنها برقرار نشود.
به گفته فاطمیان، این موارد در حالی است که شرط صحیحی که بین زوجین توافق شود، لازمالاجراست و طرفین میتوانند برای عدول از آن شرط، ضمانت اجرایی را پیشبینی کنند.
به گزارش مهداد، وی بیان کرد: به عنوان مثال، اگرچه چند همسری حق شرعی مرد است اما به هنگام ازدواج، زن و شوهر میتوانند شرط کنند که اگر مرد بدون اجازه همسرش و بدون اجازه دادگاه تجدید فراش کند، زن حق مراجعه به دادگاه جهت درخواست طلاق داشته باشد.
این وکیل دادگستری اظهار کرد: بعضی از شروط هم میتوانند نتیجه دیگری داشته باشند. به عنوان مثال اگر مرد به هنگام ازدواج شرط کند که زوجه، باکره باشد و بعد مشخص شود که زن هنگام ازدواج دوشیزه و باکره نبوده است برای مرد حق فسخ ازدواج خواهد بود.
شروط ضمن عقد تضمینکننده حقوق زن است
وی این موضوع که شرط ضمن عقد ازدواج فقط از جانب زن نیست و مرد هم میتواند برای زن شرطی قائل شود را تایید کرد و گفت: البته به لحاظ جنبههای حمایتی از حقوق زن و چون طلاق از اختیارات مرد است و زن اختیاری به طلاق ندارد مگر در شرایط خاص و ویژه، شروط ضمن عقد که بهصورت چاپی در سندهای ازدواج درج شده، تماماً تضمینکننده حقوق زن است و ضمانت اجرای تخلف از آن شروط، موجه کردن درخواست طلاق از ناحیه زن است.
فاطمیان ادامه داد: بدیهی است که زوجین در هنگام ازدواج اختیار به قبول یا رد آن شروط چاپی را دارند. بنابراین اگر در سندی، زوجین شرط یا شروطی را قبول نداشته باشند، میتوانند از امضای آن خودداری کنند.
وی در پاسخ به این پرسش که غیر از شروط چاپی مندرج در سند ازدواج، زوجین نسبت به شرط دیگری هم میتوانند توافق کنند یا خیر، بیان کرد: اگر به سند ازدواج دقت کنید پس از شروط چاپی، بخشی هم تحت عنوان سایر شروط پیشبینیشده است که طرفین میتوانند هر شرط معقول، مشروع و ممکنی را پیشبینی و در آن قید کنند.
این حقوقدان در خصوص شروط دیگری که تضمینکننده حقوق زن در ازدواج موقت باشد نیز تصریح کرد: هر شرط مفید، عقلایی و مشروعی که انجامشدنی باشد در ازدواج موقت هم قابل توافق است. به عنوان مثال، قانونگذار ثبت رسمی ازدواج موقت را الزامی ندانسته است اما اگر زوجین به هنگام ازدواج موقت، ثبت رسمی آن را شرط کنند، زوج مکلف به ثبت آن خواهد بود و در صورت عدم ثبت، بهعنوان مجرم مجازات خواهد شد.
وی افزود: همچنین گاه هدف زوجین از ازدواج موقت، آشنایی بیشتر و مراوده عادی و در عین حال پرهیز از گناه است. طبق فتوای امام خمینی (ره) دختر باکره میتواند عدم رابطه جنسی و حفظ بکارت خود را شرط کند که هم شرط صحیح است و هم لطمهای به صحت عقد وارد نمیکند.
فاطمیان در ادامه در پاسخ به این پرسش که اگر مردی از یک یا چند مورد از شروط ضمن عقد ازدواج تخلف کرده باشد، زن چگونه میتواند طلاق بگیرد؟ آیا الزاماً باید به دادگاه مراجعه کند؟ گفت: برای انجام طلاق رسمی چه طلاق به خواست شوهر باشد یا بنا به درخواست زن و حتی طلاق توافقی، مراجعه به دادگاه خانواده و صدور رأی از ناحیه دادگاه خانواده الزامی است. بنابراین اگر خانمی متقاضی طلاق از همسرش به جهت تخلف از شروط ضمن عقد باشد، باید در دادگاه تحقق تخلف شوهر از شرط ضمن عقد ازدواج را ثابت کند.
وی عنوان کرد: روال کار هم اینگونه است که خانم با اختیار حاصله از شوهر بهموجب شرط ضمن عقد تحت عنوان حق توکیل مبادرت به انتخاب و استخدام وکیل دادگستری از طرف شوهر میکند و آن وکیل بهعنوان وکیل معالواسطه شوهر، دادخواست طلاق را به لحاظ تحقق شرط ضمن عقد در دادگاه خانواده طرح میکند و چنانچه با انجام تحقیقات و بررسیهای قضایی، قاضی دادگاه خانواده شرط ضمن عقد را محقق تشخیص داد رأی لازم را تحت عنوان گواهی عدم امکان سازش، صادر میکند و به زن اجازه میدهد با رعایت تشریفات خود را مطلقه سازد.
ثبت ديدگاه